حضرت زهرا(عج) الگویی کامل برای امام زمان(عج) (1)

اینکه حضرت زهرا علیها السلام الگوی حضرت مهدی‌علیه السلام است، یعنی چه؟ (بخش اول)

امام زمان‌علیه السلام در توقیعی به خط مبارک خود، بعد از دعا برای عافیت شیعیان از ضلالت و فتنه‌ها و درخواست روح یقین و عاقبت به خیری آنها و تذکر به اموری چند می‌فرماید: «وفی ابنة رسول اللَّه‌صلی الله علیه وآله لی أسوة حسنة»؛¹ «فاطمه دختر رسول خداصلی الله علیه وآله برای من اسوه و الگویی نیکوست.»

در اینکه حضرت مهدی‌علیه السلام، کدام گفتار یا رفتار حضرت فاطمه‌علیها السلام را سرمشق خویش قرار داده‌اند، احتمالات فراوانی بیان شده است که در ادامۀ این مطلب در بخش دوم و سوم به آن می پردازیم...

877) الغیبة، طوسی، ص 286، ح 245.

پاسخ «اگر امام زمان(عج) بودند دشمنان تسلیم نمی شدند؟»

آیا با حضور امام زمان‌علیه السلام در بین مردم ممکن نبود که ستمگران تسلیم او گردند؟

می‌دانیم که همه افراد در مقابل حقّ و عدالت تسلیم نمی‌شوند، بلکه از آغاز عالم تاکنون همیشه گروهی در بین بشر وجود داشته‌اند که دشمن حقّ و حقیقت بوده و برای پایمال کردن آن با تمام قوا کوشیده‌اند، و در راه نابود کردن آن از هیچ عملی فروگذار نکرده‌اند. حضرت مهدی‌علیه السلام نیز اگر غایب نمی‌شد قطعاً درصدد نابودی ایشان بر می‌آمدند و آن غلبه حق بر باطل، چون شرایطش فراهم نشده بود انجام نمی‌گرفت.

پاسخ «آیا خداوند نمی‌توانست امام زمان (عج) را بدون غیبت حفظ کند؟»

آیا خداوند نمی‌توانست حضرت مهدی‌ علیه السلام را بدون غیبت حفظ نماید؟

در پاسخ می‌گوییم:
اولاً: اعجاز، در نظام طبیعت و تکوین خلاف اصل است، مگر آنکه ضرورتی اقتضا کند و در مورد حضرت مهدی‌علیه السلام اراده خداوند بر این تعلّق گرفته که محافظت حضرت از راه غیبت باشد.
ثانیاً: مصالح و مفاسد و تقدیرات الهی به تبع واقعیت‌های الهی تغییر پیدا می‌کند. خداوند متعال برای امت اسلامی یازده امام معصوم به جهت هدایتشان فرستاد، ولی یکی پس از دیگری آنان را به شهادت رساندند و با این عملکرد بد و کارنامه سوئی که از خود نشان دادند تقدیر خداوند بر این تعلّق گرفت که امام دوازدهم را تا مدّتی در پشت پرده غیبت قرار دهد تا محرومیّت غیبت امام را احساس کنند و با ظهور حضرتش قدر او را بدانند.
ثالثاً: مطابق آیات و روایات، یکی از سنّت‌های حتمی خداوند متعال مسأله امتحان امت‌هاست. امت اسلامی نیز از این قانون استثناپذیر نیست. و هر امّتی به نحوی امتحان خواهد شد. امتحان امت اسلامی در این عصر و زمان به غیبت امام زمان آنهاست، که آیا با این حالت بر دین و مذهب خود استقامت دارند یا خیر؟

علت ظاهر نشدن امام عصر (عج)

چه محذوری داشت اگر امام زمان‌علیه السلام در بین مردم ظاهر می‌بود؟

برخی ممکن است بگویند: چه اشکالی داشت اگر حضرت در بین مردم بود و از وجودش استفاده می‌کردند و او نیز در موقع مناسب قیام می‌نمود.
پاسخ: پیامبر اکرم و ائمه اطهار علیهم السلام کراراً به مردم گوشزد کرده بودند که دستگاه ظلم و ستم به دست حضرت مهدی‌علیه السلام برچیده خواهد شد. از این جهت وجود حضرت، مورد توجه دو دسته قرار گرفت:
الف. مظلومین و ستم‌دیدگان عالم که تعدادشان زیاد بود. آنان به قصد اظهار تظلّم و امید حمایت، به دور وجود امام اجتماع می‌کردند و از او تقاضای نهضت و دفاع می‌نمودند، و لذا همیشه در اطراف حضرت گروه کثیری احاطه شده بود. در حالی که هنوز شرایط اساسی فراهم نشده است.

 
ب. زورگویان و ستمکاران خونخواری که بر ملّت‌های مظلوم تسلّط یافته و در راه رسیدن به منافع شخصی خویش از هیچ عملی فرو گذار نمی‌کردند و حاضر بودند که تمام مردم را فدای مطامع شخصی خود کنند. در نتیجه این گروه چون وجود حضرت را مانع و سدّ راه خود می‌دیدند درصدد نابودی حضرت بر می‌آمدند.

مهدویت نوعی و شخصی

منظور از مهدویت نوعی و شخصی چیست؟

گاهی در تعبیرات از مهدویت شخصی و نوعی استفاده می‌شود، مثلاً گفته می‌شود: اهل سنّت مهدویت نوعی را قبول دارند و شیعه امامی مهدویت شخصی را، مقصود از این دو چیست؟
شیعه قائل به مهدویت شخصی است؛ یعنی معتقد است به اینکه مهدی موعودعلیه السلام شخصی است معیّن که متولد شده و تاکنون زنده است و در آینده ظهور خواهد کرد، و او کسی جز فرزند امام حسن عسکری‌علیه السلام نیست.
ولی اهل سنّت معتقد به مهدویت نوعی است؛ یعنی معتقد است که در آخرالزمان شخصی از ذریه پیامبر اکرم‌صلی الله علیه وآله به نام مهدی متولد شده، و ظهور خواهد کرد. و اوست کسی که زمین را پر از عدل و داد خواهد نمود همان گونه که پر از ظلم و جور شده باشد، گرچه وجود خارجی ندارد. (که این طبق روایات مردود و غلط است)
تعبیر مهدی نوعی و شخصی کاربرد دیگری نیز دارد که نزد عرفا متداول است. برخی از عرفای اهل سنّت  معتقدند به اینکه در هر زمانی باید یک مهدی موجود باشد خواه از نسل علی و خواه از نسل عمر.
مقصود آنان از مهدی، همان قطب عالم امکان است، ولی شیعه قائل است که در هر زمان باید امام معصوم موجود باشد، زیرا بدون آن زمین مضطرب خواهد شد.

ایستادن هنگام شنیدن نام امام زمان(عج)

چرا با شنیدن نام «قائم» از جا بر می‌خیزیم؟

حاجی نوری می‌نویسد: در خبری از امام صادق‌ علیه السلام نقل شده است: روزی در مجلس امام صادق‌علیه السلام نام مبارک حضرت مهدی‌علیه السلام برده شد، امام صادق‌علیه السلام به جهت تعظیم و احترام از جای برخاست.¹
و نیز در روایت آمده که دعبل خزاعی بعد از آنکه ابیاتی راجع به حضرت مهدی‌علیه السلام نزد امام رضاعلیه السلام قرائت کرد، حضرت از جای برخاست...²
میرزای نوری می‌گوید: وقتی نام حضرت حجة بن الحسن‌ علیه السلام در مجلس امام رضاعلیه السلام برده شد، آن حضرت از جای برخاست و دو دست مبارکش را روی سر گذاشت و فرمود: «اللّهمّ عجّل فرجه وسهّل مخرجه».³
از امام صادق‌علیه السلام سؤال شد: چرا هنگام شنیدن نام امام زمان‌علیه السلام از جای خود برمی‌خیزیم؟ حضرت فرمود: چون غیبت حضرت مهدی طولانی است. و امام از شدّت محبّتی که به دوستان خود دارد هر زمانی که شخصی او را یاد کند نگاهی به او می‌نماید و سزاوار است که یاد کننده به جهت احترام و تعظیم، از جای خود برخیزد. هنگامی که مولای خویش او را به نظر مهر و عطوفت نگاه می‌کند، پس از جای خود برخیزد و از خدای تبارک و تعالی تعجیل فرج ایشان را بخواهد.⁴

1) نجم الثاقب، ص 444.
2) منتخب الأثر، ص 505.
3) همان.
4) همان.

دیدار حضرت صاحب الزمان (عج)

راه رسیدن به لقای حضرت مهدی علیه السلام چیست؟
انسان از دو طریق میتواند به ملاقات حضرت شرفیاب شود: 1 - از راه تحصیل کمالات روحی؛ زیرا انسان از این راه، رذائل اخلاقی را از خود دور کرده، با عمل به دستورات شرع به درجه هایی میرسد که قابلیت شرفیاب شدن به محضر آن حضرت را پیدا هر کس چهل میکند. 2 - از راه عمل به برخی از دستورات وارده که در برخی روایات به آن اشاره شده است.  امّا بهترین روش ملاقات ایشان همان راه اول است که بیان شد یعنی از طریق تحصیل کمالات روحی و ترک معصیت ها.

جذب مردم به سوی امام زمان عج

چه کنیم تا مردم به سوی امام زمان علیه السلام جذب شوند؟
جذب مردم و میل آنها به امام زمان علیه السلام متوقّف بر معرفت آنها به آن حضرت است، زیرا هیچ کس به چیزی که برایش مجهول بوده و به آن علم ندارد توجه پیدا نمیکند. و لذا بر ما لازم است که امام زمان علیه السلام را به عموم مردم بشناسانیم، که خصوصیات عصر ایشان چیست؟ و انسان در زمان ظهور آن حضرت به چه برکاتی نایل خواهد شد؟ و چگونه ظلم و بیعدالتی در تمام سطوح جامعه با ظهور ایشان رخت خواهد بست و چگونه با ظهورش بشر از ظلمات به نور خواهد رسید. اگر چه در عصر غیبت نیز مانند خورشید در پشت ابرها از آن حضرت بهره میبریم ولی این کجا و آن کجا؟ مردم با شنیدن این مسائل متوجه امام زمان علیه السلام شده و به حضرت میل پیدا میکنند.

ولادت حضرت علی اکبر(ع)

 ..:: ولادت باسعادت حضرت علی اکبر (ع) مبارکباد ::..

دانلود این تصویر

این آینۀ ختم رسل هست حسین است
انگار محمّد به سرِ دست حسین است

این لاله و ریحان حسین است
والله قسم جان حسین است

این در دل شب شمع شب تار حسین است
در دامن گهواره گرفتار حسین است

فساد امر ظهور را تسریع نمی کند!

آیا ایجاد فساد باعث تسریع امر ظهور می شود؟

غالب احادیثى که اشاره به عملکرد حضرت مهدى علیه السّلام بعد از ظهور دارد به این نحو است که خداوند به توسط حضرت، عالم را از عدل‌وداد پر مى‌کند همان طورى که زمین پر از ظلم شده باشد که این در حقیقت تشبیه است نه شرطیّت و علیّت، یعنى ظلم و فساد علت ظهور باشد.

به تعبیر دیگر: فساد، هدف نیست، بلکه آمادگى، هدف است. برخلاف آنچه برخى تصوّر مى‌کنند آنچه براى تسریع ظهور مصلح جهانى لازم است، وجود ظلم و فساد در سراسر زمین نیست، بلکه یک آمادگى و تشنگى لازم است. البته نمى‌توان انکار کرد که افزایش ظلم و فساد یکى از علل آمادگى و تشنگى خواهد بود، زیرا هنگامى که مردم جهان ثمرۀ تلخ و شوم تبعیض‌ها و بى‌عدالتى‌ها را بچشند، ناراحت مى‌شوند و (احتمالاً) در جست‌وجوى یک طریق اصلاح و یافتن یک مصلح جهانى گام برمى‌دارند. امّا هیچگاه خود فساد باعث تسریع امر ظهور نمی شود.

در نتیجه، باید گفت: هستۀ اصلى زمینه براى ظهور، آمادگى و آگاهى از عواقب وضع نابسامان امروز دنیا است، نه اینکه وجود ظلم و فساد هدف اصلى باشد.

کیفیت غیبت امام زمان (عج) (2)

غیبت حضرت مهدى علیه السّلام به چه کیفیتى است؟ (بخش دوم)

2-نظریه خفاى عنوان: به این معنا که مردم او را مى‌بینند ولى هرگز به عنوان مهدى موعود به او آشنایى پیدا نمى‌کنند. دلیل بر این نظریه نیز روایت محمّد بن عثمان عمرى است که فرمود: «و اللّه إنّ صاحب هذا الأمر لیحضر الموسم کلّ سنة فیرى الناس و یعرفهم و یرونه و لا یعرفونه» ؛ ¹«به خدا سوگند! همانا صاحب این امر در موسم حجّ هر سال حاضر مى‌شود، مردم را مى‌بیند و آنها را نیز مى‌شناسد، و نیز مردم او را مى‌بینند ولى نمى‌شناسند.»

۴) . کمال الدین، ص ۴۴٠

کیفیت غیبیت امام زمان(عج) (1)

غیبت حضرت مهدى علیه السّلام به چه کیفیتى است؟

در رابطه با کیفیت غیبت حضرت دو نظریه است:

١-نظریۀ خفاى شخص: یعنى اینکه وجود حضرت از دید مردم مخفى است.

دلیل این نظریه روایاتى است که از طرق اهل بیت علیهم السّلام رسیده است.

امام رضا علیه السّلام فرمود: «لا یرى جسمه. . .» ؛ ^٢«. . . جسم او دیده نمى‌شود. . .» .

امام صادق علیه السّلام فرمود: «. . . الخامس من ولد السابع یغیب عنکم شخصه. . .» ؛ ^٣«. . . پنجمین از اولاد هفتمین، شخصش از شما غایب خواهد شد. . .» .

٢) . کمال الدین، ص ٣٧٠.

٣) . بحار الأنوار، ج ۵١، ص ٣٢.

این بحث ادامه خواهد داشت...

خصوصیات غیبت کبرا(2)

عصر غیبت کبرا چه خصوصیات ویژه‌اى دارد؟(بخش دوم)

در نتیجه مشاهده مى‌کنیم که امامان علیهم السّلام تأکید فراوانى بر این موضوع مهم داشته‌اند.

همان‌گونه که از حضرت موسى بن جعفر علیهما السّلام روایت شده که فرمود: «إذا فقد الخامس من ولد السابع، فاللّه اللّه فى أدیانکم لا یزیلکم عنها أحد، یا بنى ّ! إنّه لابدّ لصاحب هذا الأمر من غیبة حتّى یرجع عن هذا الأمر من کان یقول به، إنّما هى محنة من اللّه عزّ و جلّ امتحن اللّه بها خلقه . . .» ؛ ^١«هرگاه پنجمین از اولاد هفتمین مفقود شد، پس خدا را، خدا را در ادیانتان، مواظب باشید که معتقدات شما را زایل نکنند، اى فرزندم! به‌طور حتم براى صاحب این امر غیبتى است به حدّى که معتقدان به آن، از این امر رجوع مى‌کنند، و این محنتى است که خداوند به واسطه آن خلقش را امتحان مى‌کند. . .» .

1)  . کافى، ج ١، ص ٣٣۶، ح ٢.

خصوصیات غیبت کبرا(1)

عصر غیبت کبرا چه خصوصیات ویژه‌اى دارد؟(قسمت اول)

عصر غیبت کبرا زمانى است که با انتهاى غیبت صغرا شروع شده است. انتهایى که توسط اعلان امام زمان علیه السّلام در سال ٣٢٩ هجرى صورت گرفت. حضرت در نامه‌اى به على بن محمّد سمرى از انتهاى سفارت و شروع غیبت کبرا خبر داد.

عصر غیبت کبرا داراى شرایط و خصوصیاتى است که به برخى از آنها اشاره مى‌کنیم:

١-مسلمانان در این عصر در ظاهر از رهبر و امام خود جدا شده‌اند، و او را نمى‌بینند و یا اگر مى‌بینند او را نمى‌شناسند. و این حکم کلّى براى عموم شیعیان است، گرچه ممکن است برخى به جهت مصالحى، مشرف به لقاى حضرت شوند.

٢-گسترش ظلم و ستم در روى زمین، نیز از ویژگى‌هاى عصر غیبت کبرا است.

و با این ویژگى، بین این زمان و عصر حکومت اسلامى در زمان حیات پیامبر اکرم صلّى اللّه علیه و آله تمییز داده مى‌شود.

٣-تأکید الهى بر امتحان امّت اسلامى در عصر غیبت کبرا؛ زیرا در این عصر مردم با مشکلات بیشترى روبه‌رو خواهند بود از قبیل:

الف. گسترش فساد و فحشا در جامعه اسلامى و جهان.

ب. انواع فشارهاى سیاسى و مشکلات که در راه پذیرش حقّ و ایمان است.

ج. مواجهه انسان با انواع شبهات در وجود امام زمان علیه السّلام.

خط توقیعات امام زمان(عج) (2)

آیا توقیعات به خطّ خود حضرت مهدى علیه السّلام بوده است؟(قسمت دوم)

شیخ ابو عمرو عامرى مى‌گوید: «ابن ابى غانم قزوینى با جماعتى از شیعیان در موضوعى اختلاف و مشاجره نمودند و براى رفع نزاع، نامه‌اى به ناحیۀ مقدسه نوشته و جریان را به عرض رساندند. پس جواب نامۀ آنان به خطّ مبارک امام علیه السّلام صادر شد» . ¹

از این روایات معلوم مى‌شود که توقیعات، قرائن و شواهد صدق به همراه داشته و یا اصحاب حضرت، دست‌خط او را مى‌شناختند، و لذا مورد قبول آنان قرار مى‌گرفته است. لیکن در مقابل، روایاتى وجود دارد که برخى توقیعات به خطّ حضرت نبوده بلکه به خطّ سفیران و به امر حضرت نوشته شده است.

ابو نصر هبة اللّه مى‌گوید: توقیعات صاحب الامر علیه السّلام به همان خطّى که در زمان امام حسن عسکرى علیه السّلام صادر مى‌شد به وسیلۀ عثمان بن سعید و محمّد بن عثمان براى شیعیان صادر مى‌گشت.

4) . بحار الأنوار، ج ۵٣، ص ١٧٨.

برای مشاهدۀ قسمت اول اینجا را کلیک کنید...

خط توقیعات امام زمان (عج) (1)

آیا توقیعات به خطّ خود حضرت مهدى علیه السّلام بوده است؟(قسمت اول)

از مجموعۀ روایات استفاده مى‌شود که برخى توقیعات به خطّ خود حضرت بوده، و برخى نیز به خطّ سفرا با دستور امام علیه السّلام بوده است.

اسحاق بن یعقوب مى‌گوید: «توسط محمّد بن عثمان عمرى مسائل مشکلى را به ناحیۀ مقدسه فرستادم و جوابش را به دست‌خطّ مبارک امام زمان علیه السّلام دریافت داشتم» . ¹

محمّد بن عثمان عمرى مى‌گوید: «از ناحیۀ مقدسه توقیعى صادر شد که خطّش را خوب مى‌شناختم» . ²

شیخ صدوق رحمه اللّه مى‌فرماید: «توقیعى که به خطّ امام زمان علیه السّلام براى پدرم صادر شد اکنون نزد من موجود است» . ³

1) . بحار الأنوار، ج ۵١، ص ٣۴٩.

2) . همان، ص ٣٣.

3) . انوار النعمانیه، ج ٣، ص ٢۴.

زمان صدور توقیعات امام زمان(عج) (2)

در چه مدت زمانى توقیع از طرف حضرت صادر مى‌شده است؟(قسمت دوم)

و در برخى از موارد نیز جواب سؤال‌کننده به جهت مصالحى داده نمى‌شد. از باب نمونه در موردى سائل از امام خواست که براى او دعا کند که خدا به او فرزندى دهد، ولى به جهت مصالحى جواب نیامد. ¹

و گاه کسى سؤالى را براى حضرت فرستاد که جواب نیامد، و بعد از چند روزى مشاهده شد که جزء قرامطه درآمده است. ² گرچه در برخى از موارد نیز جواب سؤال‌ها ظرف چند ساعت داده شده است. ³ و در برخى دیگر از روایات مى‌خوانیم که جواب آمد درحالى‌که هنوز مرکب بر روى کاغذ خشک نشده بود.⁴ و نیز در برخى روایات مى‌خوانیم که به مجرّد خطور سؤال در ذهن شخص جواب بر روى کاغذ مکتوب بوده است،     ⁵ولى این موارد زیاد نبوده است.

1) . الغیبة، طوسى، ص ٣٢٠.

2) . ارشاد مفید، ج ٢، ص ٣۵٩.

3) . الغیبة، طوسى، ص ٣١۶.

4) . همان، ص ۴١٠.

5) . بحار الأنوار، ج ۵٣، ص ١٨٣.

برای مطالعۀ قسمت اول اینجا را کلیک کنید

زمان صدور توقیعات امام زمان(عج) (1)

در چه مدت زمانى توقیع از طرف حضرت صادر مى‌شده است؟(قسمت اول)

از برخى روایات استفاده مى‌شود که مدت زمان خروج توقیع در جواب سؤال معینى دو یا سه روز بوده است، همان‌گونه که راوى در برخى روایات مى‌گوید: بعد از چند روز صاحب من گفت که به سوى ابو جعفر بازگردم تا از جواب سؤال‌ها بپرسم. ^١

در روایتى دیگر آمده است: آن‌گاه سفیر بعد از سه روز، مرا از جواب حضرت خبر داد. ^٢

در برخى موارد نیز جواب، شفاهى بوده است که سفیر از حضرت مى‌گرفته و براى سائل مى‌آورده است. مثل اینکه حسین بن روح نوبختى به عده‌اى مى‌گوید: «شما امر شدید که به حائر روید» . ^٣

١) . بحار الأنوار، ج ۵١، ص ٣٢١، ح ۴٢.

٢) . الغیبة، طوسى، ص ٣٢٠.

٣) . همان، ص ٣٠٩.

معنی توقیع

توقیع به چه معناست؟

توقیع در لسان روایات، مطابق با مفهومى است که عرف آن را به کار گرفته است، و آن عبارت است از کلمات کوتاه که بزرگان، ذیل نامه‌هاى رسیده و عریضه‌ها مکتوب مى‌داشتند، و با آن خواستۀ سائل را برآورده مى‌نمودند. در نتیجه توقیعات حضرت مهدى علیه السّلام همان مطالبى بود که حضرت به خطّ مبارک خود در جواب سؤال‌ها و عریضه‌ها ذیل نامه‌ها مرقوم مى‌داشتند و توسط یکى از سفرا به صاحبان نامه‌ها باز مى‌گرداندند.

اگرچه به لحاظ معناى اصطلاحى، «توقیع» در معنا و مفهوم آن سؤال از مسأله‌اى نهفته است ولى در برخى موارد بر بیانات حضرت که به صورت ابتدایى صادر مى‌شد -اگرچه از آن سؤال نشده بود-نیز توقیع اطلاق شده است.

حکمت غیبت صغری قبل از غیبت کبری

حکمت غیبت صغری قبل از غیبت کبری چه بوده است؟

غیبت صغری نشانگر اولین مرحله از امامت حضرت مهدى علیه السّلام است، که خداوند متعال تقدیر نمود تا در مدتى نه‌چندان دور از عموم مردم مخفى بماند و امور شیعه را توسط سفرا (نواب اربعه) انجام دهد.

امّا اینکه چرا غیبت صغری قبل از غیبت کبری قرار گرفت ممکن است که جهت آن این باشد که عادت شیعیان در طول عمر امامت بر این بوده که هر زمان اراده مى‌کردند خدمت امام خود رسیده و از محضر او استفاده مى‌بردند، و با غیبت کلّى و تام و تمام هرگز انس نداشتند. لذا براى جا افتادن این موضوع ابتدا غیبت صغری تحقق پیدا کرد که در آن تا اندازه‌اى ارتباط قطع شد. و مردم اگرچه در ابتدا به شک و تردید و تشویش خاطر افتادند ولى بعد از مدّتى نه‌چندان دور شک و تردیدها زایل شده و با مشاهده دلایل قطعى، به وجود حضرت مهدى علیه السّلام یقین پیدا کردند. و بعد از مدتى نه‌چندان طولانى غیبت کبری شروع شد.