پاسخ «آیا غیبت با وظیفۀ هدایتگری امام زمان (عج) مغایرت ندارد؟» (3)

آیا موضوع غیبت با وظیفه هدایت‌گری امام‌علیه السلام سازگاری دارد؟ (بخش پایانی)

... حال اگر اشکال شود که این لطف چگونه با غیبت حضرت سازگاری دارد؟ در جواب باید بگوییم:
اولاً: امام زمان‌علیه السلام حافظ کلّی شریعت است و از اتّفاق بر باطل جلوگیری می‌کند.
ثانیاً: الطاف خداوند درجات مختلفی دارد که هنگام تزاحم، آنچه که لطف بیشتری دارد مقدّم می‌گردد. و لذا اگر چه با حضور امام، مردم به الطافی خواهند رسید و از حضور او بهره‌مند خواهند شد، ولی لطف غیبت او مهم‌تر است.
در مورد تفسیر دوم برای امامت که همان تفسیر عرفا است، جای هیچ نوع اشکالی در مورد غیبت امام نیست؛ زیرا بنا بر آن تعریف، امامت حقیقتی است که امام به جهت قابلیّت‌هایی که پیدا کرده، می‌تواند در نفوس انسان‌ها تصرّف کرده و آنها را به سرمنزل مقصود برساند.
این معنا برای امامت، با غیبت او نیز سازگاری دارد، و امام در عصر غیبت نیز این تصرّفات را می‌تواند انجام دهد که در طول عصر غیبت چنین هدایت‌ هایی را فراوان داشته است.1

1) ر.ک: المیزان، ج 14، ص 304.

پاسخ «آیا غیبت با وظیفۀ هدایتگری امام زمان (عج) مغایرت ندارد؟» (2)

آیا موضوع غیبت با وظیفه هدایت‌گری امام‌علیه السلام سازگاری دارد؟ (بخش دوم)

علامه طباطبایی‌رحمه الله می‌فرماید: «امامت حقیقتی ورای مقام اطاعت یا ریاست دین و دنیا یا وصایت و خلافت و جانشینی در روی زمین به معنای حکومت بین مردم است».¹
عمق معنای امامت نزد ایشان به این است که امامت، هدایت باطنی بوده که همان ولایت بر مردم و کردار آنان است و این هدایت باطنی جز ایصال به مطلوب نیست.
متکلمین بر ضرورت معنایی که برای امامت ذکر کرده‌اند به ادلّه‌ای از قبیل: قاعده لطف، لزوم حفظ شریعت و تبیین دین خداوند استدلال کرده‌اند، که عمدتاً با حضور امام در بین مردم تأمین می‌شود.

پاسخ «آیا غیبت با وظیفۀ هدایتگری امام زمان (عج) مغایرت ندارد؟» (1)

آیا موضوع غیبت با وظیفه هدایت‌گری امام‌علیه السلام سازگاری دارد؟ (بخش اول)

با مراجعه به کتاب‌های کلامی و فلسفی و عرفانی به وجود دو تفسیر بر امامت پی می‌بریم:

1 - تعریف کلامی: مطابق این تعریف، امامت ریاستی است بر عموم توسط یکی از اشخاص در امور دین و دنیا.¹

2 - تعریف فلسفی - عرفانی: مطابق این تعریف، امامت منصبی است الهی همانند نبوت، و بین این دو (امامت ونبوت) هیچ فرقی جز وحی نیست. امامت استمرار تمام وظایف نبوّت جز تحمّل وحی الهی است، و نیز نوعی تصرف است در باطن و نفوس افراد برای رساندن آنها به کمال مطلوب.

مطابق این تعریف، ریاست در امور دین و دنیا، شأنی از شؤون امامت به این معناست. و این همان معنایی است که شیعه دوازده امامی به آن ملتزم است، لذا امامت را به همین جهت جزء اصول دین به حساب آورده و آن را از نبوّت بالاتر می‌داند.

1) نهج المسترشدین، ص 62.