نضره الایّام

از حالا سرباز اماممان باشیم؛ بر چهرۀ دلربای مهدی صلوات

نضره الایّام

از حالا سرباز اماممان باشیم؛ بر چهرۀ دلربای مهدی صلوات

نضره الایّام

ان شاء الله بتوانیم از حالا سرباز اماممان باشیم. ما عاشقان یوسف فاطمة باید برای معشوق خود تلاش کنیم و زمینۀ ظهور ایشان را در زمان غیبت کبری فراهم کرده از شیعیان و شهدای در رکاب ایشان باشیم. هدف تارنمای نضره الایام نیز همین است.

هزینه کپی برداری: 3 صلوات برای تعجیل در ظهور امام زمان(عج)

نضره الایام

۳۱۴ مطلب با کلمه‌ی کلیدی «امام زمان» ثبت شده است

  • ۰
  • ۰

اصحاب حضرت مهدی‌علیه السلام چه ویژگی‌هایی دارند؟

4 - شیران روز و زاهدان شب

از امام صادق‌علیه السلام در حدیثی راجع به اصحاب قائم‌علیه السلام نقل است که فرمود: «گویا من نظر می‌کنم به قائم و اصحاب او در نجف کوفه... سجده‌ها به پیشانی‌های آنها اثر گذارده است، شیران در روز و راهبان در شب اند...».1

5 - برخورداری از تأیید الهی

طبرسی در روایتی از امام علی‌علیه السلام نقل کرده که فرمود: «تا اینکه خداوند مردی را در آخرالزمان برمی‌انگیزاند... او را به ملائکه‌اش تأیید کرده و انصارش را حفظ خواهد نمود».2

1) بحارالأنوار ، ج 52، ص 386.
2) بحارالأنوار ، ج 52، ص 280، ح 6.

  • علی حقیقی
  • ۰
  • ۰

اصحاب حضرت مهدی‌علیه السلام چه ویژگی‌هایی دارند؟

مطابق برخی از روایات، اصحاب حضرت‌علیه السلام از صفات و ویژگی‌هایی برخوردارند از قبیل:

1 - اخلاص

در روایتی امام جوادعلیه السلام به عبدالعظیم حسنی‌علیه السلام فرمود: «... و هنگامی که برای او این تعداد «313 نفر» از اهل اخلاص جمع شد خداوند امر او را ظاهر خواهد کرد ...».1

2 - یقین و استقامت

از امام صادق‌علیه السلام در حدیثی نقل شده که فرمود: «... گویا قلب‌های آنها به مانند تکّه‌های آهن است، شکی در قلوب آنها راجع به خدا وجود ندارد. محکم‌تر از سنگ است ...».2

3 - خداشناس واقعی

از امام علی‌علیه السلام در ضمن حدیثی نقل است که فرمود: «... ولکن در طالقان مردمانی مؤمن خواهند آمد که به خداوند معرفت واقعی دارند و آنان انصار مهدی در آخرالزمان می‌باشند».3

1) کمال الدین، ج 2، ص 377و378.
2) بحارالأنوار، ج 52، ص 307، ح 82.
3) همان، ج 51، ص 87، ح 83.

  • علی حقیقی
  • ۰
  • ۰

شمس الظّلام (ع)

عدالت گستری در عصر ظهور حضرت مهدی (عج)

برای مشاهده و انتشار تصویر در ابعاد اصلی و دریافت آن روی تصویر کلیک کنید...

  • علی حقیقی
  • ۰
  • ۰

آیا اصحاب حضرت مهدی‌علیه السلام از منطقه خاصی هستند؟

مطابق برخی از روایات، اصحاب حضرت از منطقه خاصّی نیستند بلکه در سرتاسر دنیا به سر می‌برند و خداوند متعال در وقتی بسیار اندک آنها را کنار بیت اللَّه الحرام جمع خواهد کرد.
سید بن طاووس در حدیثی از امام علی‌علیه السلام درباره اصحاب امام زمان‌علیه السلام نقل می‌کند که فرمود: «آنها 313 نفرند به عدد اصحاب بدر، خداوند آنها را از شرق و غرب عالم در کنار بیت اللَّه الحرام جمع خواهد کرد ...».1

1) التشریف بالمنن، ص‌288-294.

  • علی حقیقی
  • ۰
  • ۰

اصحاب امام زمان‌علیه السلام در شجاعت چگونه‌اند؟

حاکم نیشابوری به سندش از محمّد بن حنفیه نقل می‌کند که گفت: ما نزد علی‌علیه السلام بودیم که شخصی از او درباره حضرت مهدی‌علیه السلام سؤال کرد؟ حضرت فرمود: «... یخرج فی آخر الزمان، إذا قال الرجل: اللَّه اللَّه قتل، فیجمع اللَّه تعالی له قوماً قزع کقزع السحاب، یؤلّف اللَّه بین قلوبهم لا یستوحشون إلی أحد ولا یفرحون بأحد یدخل فیهم...»؛1 «او در آخرالزمان خروج خواهد کرد، هنگامی که شخصی اعلان کند: خدا را خدا را! کشته شود. در آن هنگام خداوند برای او گروهی را جمع می‌کند که همانند ابرهای پراکنده متفرّق‌اند، قلب‌های آنها را هماهنگ می‌نماید. از کسی احساس وحشت نکرده و به کسی که داخل در جماعت آنها شود شاد نمی‌گردد ...».

  • علی حقیقی
  • ۰
  • ۰

یکی از بینندگان محترم وبگاه جناب آقای ج.ر سوالی را درباره حقیقت داشتن پرشدن زمین از ظلم و ستم و ایران در زمان ظهور مطرح فرمودند که ان شاء الله به آن پاسخ خواهیم داد. متن آن بدین شرح است:

شنیده می شود با ظهور مهدی جوی خون راه می افتد آیا صحت دارد. دورنمای 
حکومت حضرت مهدی چیست. آیا در سزمینی مثل ایران که همه شیعه هستند ظلم و 
.ستم زیاد می شود چراکه بیان می شود جهان پر از ظلم و ستم می شود

درباره پرشدن زمین از ظلم احادیث بسیاری روایت شده که یکی از آنها را نقل می کنیم:

ابوسعید خدری می‌گوید: رسول خدا صلی الله علیه وآله فرمود: «قیامت برپا نمی‌شود تا اینکه زمین پر از ظلم و جور شده باشد. فرمود: سپس مردی از عترتم یا از اهل بیتم [تردید از راوی است] قیام می‌کند و زمین را پر از عدل و داد خواهد کرد همان گونه که پر از ظلم و جور شده است.»1

واقعیت این است که پیش از امدن امام زمان (عج)، ظلم و خونریزی جهان را فرا می گیرد و قدرت ها و حاکمان زورگو هرکسی را که مخالف خود بیابند از بین می برند. در این شرایط امام زمان (عج) قیام می کنند و طبق روایات زمین را از عدل و داد پر می کند؛ نه اینکه ظهور امام زمان (عج) و خود ایشان (نعوذ بالله) باعث خونریزی هایند. و در واقع امام (عج) با هدف اتمام جنگ و آغاز صلح و عدالت و مهربانی قیام خواهند کرد.

اما در مورد ایران که پرسیدید مطلبی را از کتاب عصر ظهور نقل می کنیم:

... چه می توان کرد، وقتی در روایات مربوط به حضرت مهدی (ع) و زمینه سازان حکومت آن بزرگوار، ایرانی ها و یمنی ها دارای سهم بسزائی بوده و کسانی هستند که به افتخار ایجاد زمینۀ ظهور آن حضرت و شرکت در نهضت وی نائل می شوند2 ...

ستایش ایرانیان در احادیث سنی ها

حدیث پشتیبانی فارس ها از اهل بیت: ابو نعیم از ابن عباس نقل می کند: نزد رسول خدا از ایرانیان سخن به میان آمد، حضرت فرمود: ایرانیان پشتوانۀ ما اهل بیت اند.3

حدیث اطمینان پیامبر به فارس ها: ابو نعیم از ابو هریره روایت می کند: نزد رسول خدا یادی از عجم شد حضرت فرمود بخدا قسم اطمینان من به آنها بیش از اطمینان به شما یا بعضی از شماست4.

... احمد بن حنبل روایت می کند:

پیامبر(ص) فرمود: نزدیک است که خداوند متعال اطراف شما را از عجم پر کند، آنان مانند شیرانی هستند که نمی گریزند و با دشمنان شما می جنگند و از غنائم شما استفاده نمی کنند5.

البته ما قصد داریم دربارۀ «ایرانیان در دوران ظهور» در آینده مطالب مفیدی ارائه دهیم برای مطالعه، مطالب این تارنما را دنبال بفرمایید...

1 موعود شناسی و پاسخ به شبهات، مسند احمد، ج 3، ص 36.

2.عصر ظهور ص 212

3.عصر ظهور ص 213

4.عصر ظهور ص 213، ذکر اصبهان ص12 شبیه به همین روایت نیز در سنن ترمذی 382/5 آمده است.

5.عصر ظهور ص 214، مسند احمد11/5

  • علی حقیقی
  • ۱
  • ۰

امام زمان‌ علیه السلام با اصحاب خود بر سر چه اصولی پیمان می‌بندد؟(بخش دوم)

امام علی‌علیه السلام می‌فرماید: «همانا قائم با یارانش پیمان می‌بندد و از آنان بیعت می‌گیرد که: مسلمانی را دشنام ندهند... حریمی را هتک نکنند، به خانه‌ای هجوم نبرند، کسی را به ناحق نزنند، طلا و نقره گنج نکنند، همچنین گندم و جو اندوخته نسازند. مال یتیمان را نخورند... لباس خزّ و حریر نپوشند. کمربند زرّین نبندند... در امور معاش به اندک بسنده کنند... لباس درشت بپوشند و صورت بر خاک بگذارند... و در راه خدا به جهادی شایسته دست یازند.
خود (امام) نیز متعهد می‌شود که از همان راهی که آنان می‌روند برود، و چون آنان لباس بپوشد، و بر مرکوبی مانند مرکوب آنان سوار شود و چنان باشد که آنان هستند. به اندک بسنده کند، و زمین را با یاری خدای دادگری پر کند پس از آنکه از ستم پر شده باشد... و صاحب و دربانی نگمارد».1

1232) منتخب الأثر، ص 469.

برای مطلعه بخش اول مبحث اینجا را کلیک کنید...

  • علی حقیقی
  • ۰
  • ۰

امام زمان‌ علیه السلام با اصحاب خود بر سر چه اصولی پیمان می‌بندد؟ (بخش اول)

از برنامه‌ها و روش‌های امام مهدی‌علیه السلام پیمان‌گیری از یاران خویش است. پیمان و بیعت در جامعه اسلامی از آغاز تشکیل حاکمیت اسلام رسم شد، و پایه‌گذاری نخستین مرکزیّت و حکومت اسلامی به دست مبارک پیامبر اسلام‌صلی الله علیه وآله با آیین بیعت و پیمان گرفتن از یکایک مردم همراه بود.

امام مهدی‌علیه السلام نیز چون نیاکان خویش از یارانش بیعت می‌گیرد و با آنان پیمان می‌بندد. پیمان امام بر سر اصولی است که راه و رسم و شیوه و روش امام را در حکومت تبیین می‌کند.

 برای مطالعۀ این اصول و شیوه ها در بخش دوم اینجا را کلیک بفرمایید...

  • علی حقیقی
  • ۱
  • ۰

چه کسانی با حضرت مهدی‌علیه السلام بیعت خواهند کرد؟

کسانی که با حضرت بیعت خواهند کرد به ترتیب عبارت‌اند از:
1- جبرئیل امین‌علیه السلام.
2- اصحاب خاص حضرت.
3- اصحاب عام حضرت.
4- کسانی که در مکه حاضر بوده و به او و دعوتش اعتماد و اطمینان پیدا می‌کنند.

  • علی حقیقی
  • ۱
  • ۰

شعر از شاعر نوجوان امیر مهدی انصاری پور

ای پادشه ملک خدایی، باز آ

تا کی کشم این رنج جدایی، باز آ

دل ها همه از هجر تو دیوانه شدند

ای روح و دوا بر دل مایی، باز آ

دیوار گنه راه افق را هم بست

ای نور علا نورِ علایی، باز آ

هل من ناصر ینصرنی نشنیدم

لکن برسان به ما ندایی، باز آ 

دنیا همه سر به ظلم و بیداد گَریست

ای وارث عدل مرتضایی(ع)، باز آ 

دانی که هزاران نفر از هجر تو مردند

تا داده مرا اجل بقایی، باز آ

گر در نجف و مدینه و کرب و بلا

گر زائر مشهدالرّضایی(ع)، باز آ

کاش می دیدم تو را یکبار در عمرم ولی

کی رسد دیدار وقت آشنایی، باز آ

تاریکی و جهل، چون شبی تیره و تار

ای شمس سحرگهان ، کجایی؟  باز آ

  • علی حقیقی
  • ۰
  • ۰

آیا با امام زمان‌ علیه السلام از روی اکراه بیعت می‌شود؟ (بخش اول)

در برخی روایات فریقین اشاره شده که حضرت با اکراه با مردم بیعت می‌کند و یا اینکه مردم با اکراه با او بیعت می‌کنند.
قتاده از رسول خدا صلی الله علیه وآله نقل کرده که فرمود: «مهدی از مدینه به سوی مکه خروج می‌کند، مردم از او می‌خواهند که از بینشان خروج کند، پس با او بین رکن و مقام در حالی که کراهت دارد بیعت می‌کنند...».1

1230) الحاوی للفتاوی، ج 2، ص 152.

برای مطالعه بخش دوم مبحث اینجا را کلیک بفرمایید...

  • علی حقیقی
  • ۰
  • ۰

آیا در میان اصحاب امام زمان‌علیه السلام، زن نیز وجود دارد؟

از برخی روایات استفاده می‌شود که در میان اصحاب حضرت مهدی‌ (ع) تعدادی زن نیز وجود دارد:
نعمانی از امام باقر (ع) نقل کرده که فرمود: «به خدا سوگند! سیصد و اندی خواهند آمد و پنجاه نفر زن نیز در میان آنان است».1
مفضل بن عمر می‌گوید: امام صادق‌ (ع) فرمود: «همراه حضرت قائم سیزده زن هستند.» عرض کردم: آنان چه می‌کنند و چه نقشی خواهند داشت؟ حضرت فرمود: «زخمی‌ها را مداوا می‌کنند و از بیماران پرستاری می‌نمایند، همچنان که همراه رسول خدا (ص) بودند...».2

1) الغیبة، نعمانی، ص 279.
2) دلائل الامامه، ص 259 ؛ اثبات الهداة، ج 3، ص 75.

  • علی حقیقی
  • ۰
  • ۰

اصحاب امام زمان‌علیه السلام از چه کشورهایی هستند؟

مطابق روایات، اصحاب امام زمان‌علیه السلام از کشورها و شهرهای مختلف هستند که خدمت حضرت مشرّف می‌شوند:
شیخ طوسی‌رحمه الله به سندش از امام باقرعلیه السلام نقل کرده که فرمود: «بین رکن و مقام سیصد و چند نفر به تعداد اهل بدر (313 نفر) با قائم بیعت خواهند کرد، در میان آنها نجیبانی از اهل مصر، و شخصیت‌هایی از اهل شام، و اخیاری از اهل عراق است...».1
و نیز از امام علی‌علیه السلام نقل کرده که فرمود: «درود بر طالقان، پس همانا برای خداوند در آن گنج‌هایی است که از طلا و نقره نیست، و لکن در آن مردانی است که خداوند شناخت تمام به آنها دارد، و آنان یاوران مهدی آخر الزمان‌ اند». 2
و نیز ابن طاووس در کتاب «الملاحم و الفتن»3 اسامی بسیاری از اصحاب امام را با شهرهای آنان نقل کرده است.

1222) الغیبة، طوسی، ص 284.
1223) همان، ص 161 ؛ البیان، گنجی شافعی، ص 69 ؛ ینابیع المودة، ص 589.
1224) الملاحم و الفتن، ص 119.

  • علی حقیقی
  • ۰
  • ۰

اصحاب حضرت مهدی‌علیه السلام چگونه وارد مکه می‌شوند؟ (بخش دوم)

2- احتمال دیگر اینکه مردم چند دسته شوند:
الف. برخی از راه طبیعی خدمت امام‌علیه السلام مشرّف می‌شوند.
ب. برخی نیز شب هنگام که در رختخواب خود آرمیده‌اند ناگهان خود را در مکه می‌یابند.
ج. برخی نیز بر ابر سوار در روز به خدمت حضرت مشرف می‌شوند.
3 - احتمال سوّم آن است که همگی با سفر عادی به خدمت حضرت مشرف می‌شوند؛ زیرا همان گونه که در روایات اشاره شده به اسم مهدی‌علیه السلام در ماه رمضان ندا داده می‌شود، و ظهور حضرت نیز در دهم محرم است. در فاصله این مدّت مخلصین، خود را به حضرت می‌رسانند.
از میان این احتمالات، احتمال سوّم ترجیح دارد؛ زیرا گرچه مطابق زمان صدور این روایات حرکت سریع به سوی مقصدی دور تنها با اعجاز متصور بوده، ولی در این عصر بلکه عصر ظهور، حرکت‌ها به حدّی سریع شده که اجتماع افرادی را از اطراف عالم در یک ساعت ممکن ساخته است. و لذا ممکن است که مقصود از سیر در سحاب و ابرها، سفر با هواپیما، و پیچیده شدن زمین، سفر با ماشین و قطار سریع السیر باشد.

  • علی حقیقی
  • ۰
  • ۰

اصحاب حضرت مهدی‌علیه السلام چگونه وارد مکه می‌شوند؟ (بخش اول)

در مورد سؤال فوق چند احتمال وجود دارد:

1 - اینکه این جماعت به طور اعجاز و با سرعت وارد مکه می‌شوند. این احتمال مطابق ظاهر برخی روایات و صریح برخی روایات دیگر است. در برخی روایات آمده که آنها در یک ساعت در جایی اجتماع می‌کنند: «یجتمعون واللَّه فی‌ساعة واحدة».1 ولی در برخی روایات تصریح به اعجازی بودن آن شده است.

در روایت ابن صباغ آمده است: «فیصیر إلیه أنصاره من أطراف الأرض تطوی لهم طیّاً حتّی یبایعوه»؛ «پس انصار او از اطراف زمین به خدمت او می‌رسند در حالی که زمین برای آنها می‌چرخد تا اینکه با او بیعت کنند.»

و در خبر طبرسی آمده است: «فتصیر شیعته من أطراف الأرض تطوی لهم طیّاً حتّی یبایعوه»؛ «پس شیعیان از اطراف زمین خدمت او می‌رسند در حالی که زمین برای آنها می‌چرخد، تا آنکه با او بیعت کنند.»

1221) بحارالأنوار، ج 52، ص 288، باب 26.

  • علی حقیقی
  • ۲
  • ۰

آیا امام زمان‌علیه السلام غیر از 313 نفر اصحاب دیگری نیز دارند؟

از روایات استفاده می‌شود که اصحاب امام زمان‌علیه السلام بعد از ظهور از ده هزار نفر کمتر نیست.
محمّد بن مسلم از امام باقرعلیه السلام نقل می‌کند که فرمود: «... هر گاه برای او - حضرت مهدی‌علیه السلام - ده هزار مرد جمع شد، پس در روی زمین معبودی به جز خدا باقی نمی‌ماند ...».1
در اینکه مقصود از این روایات و روایاتی که اصحاب حضرت را 313 نفر معین کرده چیست چند احتمال است:
1 - دو دسته کردن اصحاب حضرت به جهت اختلاف در درجات اخلاص آنها است، به این نحو که 313 نفر از آنها در کمال درجه اخلاص‌اند، و بقیه تا ده هزار نفر یا ده هزار نفر دیگر در مرتبه‌ای پایین‌ترند.
2 - اختلاف دو دسته در سرعت ملحق شدن آنها و رسیدن آنان به حضرت مهدی‌علیه السلام است، به این نحو که 313 نفر از دیگران زودتر به حضرت ملحق می‌شوند.
3 - اختلاف در سرعت ایمان و بیعت نمودن با حضرت است.
4 - اختلاف در دفاع نمودن از حضرت باشد به این معنا که 313 نفر اولین دسته‌ای است که حضرت را یاری خواهند نمود.
5 - اختلاف به لحاظ وظایف و کارهایی است که به جهت اختلاف درجات اصحاب به آنها محوّل خواهد شد. مثلاً 313 نفر از فرماندهان و رئیسانند، بر خلاف بقیه افراد.

1) اعلام الوری، ص 433.

  • علی حقیقی
  • ۰
  • ۰

عدد اصحاب خاص امام زمان‌علیه السلام بعد از ظهور چند نفر است؟

مطابق روایات مستفیض بلکه متواتر، عدد اصحاب امام زمان‌علیه السلام به تعداد لشکر پیامبر اکرم‌صلی الله علیه وآله در غزوه بدر 313 نفر است.
قندوزی در تفسیر آیه {وَلَئِنْ أَخَّرْنا عَنْهُمُ العَذابَ إِلی أُمَّةٍ مَعْدُودَةٍ} از امام باقر و امام صادق‌علیهما السلام نقل کرده که فرمودند: «همانا امت معدوده 313 نفر از اصحاب مهدی در آخرالزمان است همانند عدد اهل بدر، که در یک ساعت اجتماع می‌کنند ...».1
محمّد بن مسلم از امام باقرعلیه السلام روایت کرده که فرمود: «پس اول کسی که از طرف خدا با او بیعت می‌کند جبرئیل است. و نیز از مردم 313 نفر با او بیعت خواهند کرد ...».
و نیز از امام باقرعلیه السلام روایت کرده که فرمود: «قائم از ما با ترس یاری شده و با نصرت تأیید خواهد شد. تا آنکه فرمود: پس هنگامی که خروج می‌کند بر کعبه تکیه می‌دهد. و 313 نفر به دور او گرد آیند ...».2

1218) ینابیع الموده، ص 509، چاپ نجف.
1219) اعلام الوری، ص 433.

  • علی حقیقی
  • ۰
  • ۰

زندگانی حضرت عیسی‌علیه السلام بعد از نزول چه مقدار است؟

از برخی روایات استفاده می‌شود، حضرت عیسی بعد از نزول به زمین چهل سال عمر می‌کند و در این مدت ازدواج کرده، بعد از رحلت، مسلمانان بر او نماز می‌گزارند:
1 - ابوهریره در حدیثی از رسول خداصلی الله علیه وآله نقل کرده که فرمود: «... او - مسیح - چهل سال در روی زمین مکث خواهد کرد و بعد از وفاتش مسلمانان بر او نماز می‌گزارند».1
2- عبداللَّه بن عمر از رسول خداصلی الله علیه وآله نقل کرده که فرمود: «عیسی بن مریم به زمین فرود می‌آید و ازدواج می‌کند و فرزنددار می‌شود».2

1) مسند احمد، ج 2، ص 406 ؛ سنن ابی‌داوود، ج 2، ص 319.
2) المنتظم، ج 2، ص 39.

  • علی حقیقی
  • ۱
  • ۰

حضرت عیسی‌علیه السلام بعد از نزول به چه شریعتی عمل می‌کند؟

از برخی روایات استفاده می‌شود که حضرت عیسی‌علیه السلام بعد از فرود آمدن از آسمان، به شریعت اسلام عمل می‌کند نه به شریعت خود.
سمره از رسول خداصلی الله علیه وآله نقل کرده که فرمود: «عیسی بن مریم در حالی که تصدیق کننده به محمّدصلی الله علیه وآله و بر ملت او است نزول می‌کند، آن گاه دجال را به قتل می‌رساند...».1
ابن حبّان در صحیح خود از ابوهریره نقل کرده که گفت: از رسول خداصلی الله علیه وآله شنیدم که می‌فرمود: «... و هنگامی که سر از رکوع برمی‌دارد «سمع اللَّه لمن حمده» می‌گوید...».2

1) مسند احمد، ج 5، ص 13 ؛ المعجم الکبیر، ج 7، ص 221.

2) صحیح ابن حبّان، ج 5، ص 223.


  • علی حقیقی
  • ۰
  • ۰

وظایف حضرت عیسی‌علیه السلام بعد از نزول از آسمان چیست؟

ابوهریره در حدیثی از رسول خداصلی الله علیه وآله نقل می‌کند که فرمود: «... او از آسمان فرود می‌آید... با مردم به جهت دعوت به اسلام، جنگ خواهد کرد، صلیب را خرد کرده و خوک را می‌کشد و جزیه وضع می‌کند. خداوند در عصر او همه ملت‌ها به جز اسلام را نابود می‌گرداند و مسیح دجال را نیز به هلاکت می‌رساند. در روی زمین چهل سال درنگ می‌کند و بعد از وفات، مسلمانان بر او نماز می‌گزارند».1
ممکن است که مقصود از کشتن خوک، کنایه از تحریم خوردن آن بر مسیحیان آن عصر باشد. و مقصود از وضع جزیه، کنایه از ابطال جمیع ادیان است.2

1) سنن ابی‌داوود، ج 2، ص 319، ح 4324 ؛ کنزالعمال، ج 14، ص 333، ح 38843.
2) المسیح المنتظر و نهایة العالم، ص 240.

  • علی حقیقی