پاسخ «چرا ما نمی‌توانیم خدمت امام خود برسیم؟»

چرا ما نمی‌توانیم خدمت امام خود برسیم؟

اولاً: ما باید ملاحظه کنیم که وظیفه ما در این عصر و زمان چیست و برای رسیدن به کمالی که هدف از خلقت ما قرار گرفته چه باید بکنیم؟
وظیفه ما جز عمل به دستورات و وظایفی که از ناحیه امامان معصوم‌علیهم السلام به ما ابلاغ شده و رسیده چیز دیگری نیست. اگر چه مجرّد ملاقات حضوری خود نیز شرفی خاص است.
ثانیاً: منشأ محرومیّت از ملاقات حضرت‌علیه السلام و غیبت ایشان خود ما بوده‌ایم. و خود ما نیز می‌توانیم با برداشتن موانع ظهور، در رفع این محرومیّت‌ها سهیم باشیم.
ثالثاً: برای هر امّتی، در هر عصر و زمانی یک نوع امتحان است، و مسأله غیبت امام زمان‌علیه السلام در این دوره برای جامعه شیعی یک نوع امتحان بزرگ محسوب می‌شود.
رابعاً: کسی نگفته ما نمی‌توانیم خدمت آقا امام زمان‌علیه السلام مشرّف شویم. این امر برای هر کس مقدور است، ولی مقداری سنخیّت لازم دارد، باید غبار و زنگار را از چشم و دل زدود تا قابلیّت لقای حضرت را پیدا کرد. و به طور کلّی احتیاج به دویدن نیست بلکه اگر خود را اصلاح کنیم آن حضرت خود به دیدارمان خواهد آمد.

پاسخ «چرا امامان دیگر غیبت نداشته اند؟»

چرا برای امامان دیگر، غیبت مقرّر نگردیده است؟

برای امام زمان‌علیه السلام شرایط خاصی پیدا شد که هرگز برای امامان دیگر مقرّر نشده بود، این شرایط باعث شد که تنها امام زمان‌علیه السلام از دید مردم غایب باشند نه دیگر امامان. از جمله آن شرایط و ظرفیّت‌ها عبارتند از:
الف. حضرت مهدی‌علیه السلام آخرین امام از دوازده امامی است که پیامبرصلی الله علیه وآله از آمدن آنان خبر داده است. امامانی که هرگز نباید زمین از وجودشان خالی باشد.
ب. از آنجا که حضرت‌علیه السلام هر لحظه ممکن است به اذن خداوند مأمور به خروج و قیام شود لذا نمی‌تواند ظاهر باشد و تحت بیعت یکی از حاکمان ظلم و جور قرار گیرد.
ج. در صورت عدم غیبت امام زمان‌علیه السلام به طور حتم لازم می‌آمد که تنها باقی مانده از حجت‌های الهی تا روز قیامت، از طرف دشمنان کشته شود.
در نتیجه مصلحت الهی بر این تعلّق گرفت که حضرت در پشت پرده غیبت تا زمان معیّنی باقی بمانند.

معنی بقیة الله

معنای «بقیة اللَّه» که از القاب حضرت است چیست؟

«بقیه» از بقای ضد فنا و نیستی است و در لغت به معنای ثبات و دوام آمده است. و «بقیة اللَّه» یعنی باقی مانده خدا که در روی زمین ثابت است.
در دعای ندبه می‌خوانیم: «أین بقیّة اللَّه التی لا تخلو من العترة الهادیة»؛ «کجاست باقی مانده خدا که از غیر عترت طاهره نیست.»

در مقصود از این کلمه دو احتمال است:

1 - اینکه مقصود از «بقیة اللَّه» عنوان کلّی بوده و اشاره به حجت خدا در روی زمین است که هرگز زمین از آن خالی نبوده و نخواهد بود و دائماً باید در آن ثابت باشد. و انطباق آن بر امام زمان‌علیه السلام از باب انطباق کلّی بر یک فرد آن در این زمان است.

2 - اینکه مقصود از «بقیة اللَّه» لقبی برای امام زمان‌علیه السلام باشد به اعتبار اینکه در روی زمین ثابت بوده و دوام وجودی دارد.
«ابن سکیت» می‌گوید: «این جمله در جایی گفته می‌شود که انسان کسی را مراعات کرده و به انتظار او نشسته است».(900) با در نظر گرفتن این معنا حضرت مهدی‌علیه السلام را «بقیة اللَّه» می‌گویند از آن جهت که تحت رعایت خداوند بوده و به او مقام و شأنی داده که مردم، انتظار فرج او را در کارهای خود داشته باشند.

900) معجم مقاییس اللغه، ص 128.

سر زدن امام زمان به تمام نقاط جهان

آیا امام زمان‌علیه السلام به تمام نقاط جهان سر می‌زنند؟

اصولاً امام زمان‌علیه السلام از آن جهت که مظهر علم غیب خداوند است از همه جا و همه چیز اطّلاع دارد. و به عبارت دیگر امام زمان‌علیه السلام هر گاه که بخواهد همه چیز نزد او حاضر است. و به تمام موضوعات خارجی اطلاع داشته و از آنها آگاهی دارد.
از طرفی دیگر حضرت‌علیه السلام مطابق مصالح خاص و عامی که هست گاهی از طرف خداوند متعال مأمور به ملاقات و دستگیری از گرفتاری‌ها می‌شوند. گاهی احساس می‌کنند که باید به فلان مکان و نزد فلان شخص رفته و گرفتاری او را بر طرف سازند، و گاهی در فلان سرزمین حاضر شده تا از اهالی آن دفع بلا گردد، و گاهی شخص توجیه شده و هدایت گردد. لذا هر مکان و زمانی که مصلحت ببینند خود را در آنجا حاضر می‌کنند.

نحوۀ افزودن بر عشق به امام زمان (عج)

چگونه می‌ توان عشق به امام زمان‌علیه السلام را در دل مردم زنده کرد؟ (بخش پایانی)

2- سعی کنیم تا حدّ امکان و آن قدری که از عهده ما برمی‌آید و طرف مقابل ظرفیّت و کشش دارد مقامات و کمالات و فضایل آقا امام زمان‌علیه السلام را برای او بازگو کنیم، برای او بگوییم که حضرت چه جایگاهی در عالم وجود دارد. چگونه از حالات مردم به اذن خدا مطّلع است. چگونه مظهر رحمانیّت خداوند است. چگونه به فکر شیعیان خود می‌باشد.
انسان ذاتاً و فطرتاً کمال دوست است و گرایش ذاتی به کمال و انسان کامل دارد. از طرفی اگر در انسان این عشق نسبت به کسی پیدا شد مطیع او می‌گردد، و از آن جهت که امام زمان‌علیه السلام مردم را به خدا دعوت می‌کند، لذا با ایجاد عشق و محبّت آن حضرت در قلوب مردم در حقیقت مردم به سوی خدا رهنمون می‌شوند.
می‌توان گفت که دعوت مردم به امام زمان‌علیه السلام و ایجاد عشق آن حضرت در قلوب آنها در حقیقت دعوت به سوی خدا و ایجاد عشق به خدا در قلوب مردم است.

نحوۀ افزودن بر عشق به امام زمان (عج) (بخش اول)

چگونه می‌توان عشق به امام زمان‌علیه السلام را در دل زنده کرد؟

جذب مردم، خصوصاً جوانان به امام زمان‌علیه السلام و زنده کردن عشق حضرت در دل آنها که در اقتدا و پیروی از او بسیار مؤثر است راه‌هایی دارد:

1 - آنهایی را که می‌خواهند دلشان ظرف محبت و عشق به ولیّ خدا شود از عقاید باطل پاک کنیم، و نیز نفس آنها را از صفات رذیله بزداییم، زیرا دل پاک می‌خواهد تا قابلیّت و ظرفیّت عشق و محبّت به ولیّ اللَّه الاعظم را داشته باشد.

لذا بزرگان اخلاق در بحث سلوک اخلاقی گفته‌اند که سالک در مرحله اول باید تخلیه نفس کند و سپس خود را به محاسن اخلاقی متخلّق سازد.

اثبات دیدار صالحان با امام زمان (عج)

چگونه می‌توان دیدار صالحان با امام مهدی‌علیه السلام را اثبات نمود؟

سؤال فوق در حقیقت از دو جزء تشکیل شده است:
1 - چگونه می‌توان ادعای کسانی که می‌گویند ما حضرت را ملاقات کرده‌ایم را به اثبات رساند؟
2 - از کجا معلوم در ملاقاتی که با حضرت داشته‌اند خود ایشان را دیده‌اند؟
در مورد سؤال اول می‌گوییم: هر کسی که مدّعی ملاقات است، ما حرف او را نمی‌پذیریم مگر آنکه برای ما قرائن معتبر بر صدق قول او وجود داشته باشد.
یکی اینکه او فردی صدّیق بوده و تاکنون هیچ گونه دروغ و عمل خلاف شرع و بی‌عدالتی از او دیده یا شنیده نشده است.
و دیگر اینکه: خبرهایی که می‌دهد همگی مطابق با واقع بوده و همراه با اخبار غیبی است.
در مورد سؤال دوم می‌گوییم: مدّعیان راستین ملاقات با حضرت خود شواهد و قرائنی را ذکر کرده‌اند و معجزه و خبرهای غیبی را شنیده‌اند که همراه با ادعای اثبات وجود حضرت بوده و لذا یقین به ملاقات با حضرت پیدا کرده، آن گاه خبر تشرّف خود را برای ما نقل کرده‌اند.

آثار جشن های میلاد امام زمان(عج)

جشن‌های میلاد چه آثاری دارد؟

برپایی مراسم و یادبود میلاد حضرت مهدی‌علیه السلام آثار و برکاتی دارد که به برخی از آنها اشاره می‌کنیم:
1 - هر ساله شیعیان در روزی خاص به یاد حضرت مهدی‌علیه السلام دور هم جمع شده با ابراز ارادتشان نسبت به حضرت یاد او را در دل‌ها زنده می‌کنند.
2 - برپایی جشن‌ها در روح و روان انسان اثر خاصی گذاشته و اعتقاد به وجود و ظهور حضرت را تثبیت خواهد کرد.
3 - در جشن‌هایی که برگزار می‌گردد کمالات و فضایل آن حضرت تشریح و توضیح داده می‌شود و در نتیجه مردم با تأسّی به حضرت به خدا نزدیک‌تر می‌شوند.
4 - در آن مجالس، با اطعام و پخش شیرینی دل مردم را خشنود کرده و به ثواب اطعام می‌رسند و گروهی از این ضعفا از این مجالس بهره مادی نیز می‌برند.
5 - این مراسم فرصت مناسبی است که مردم را به خدا و دستورات او دعوت نماییم.

نحوۀ هدایت مردم در عصر غیبت

امام زمان‌علیه السلام چگونه در عصر غیبت، مردم را هدایت می‌کند؟

1 - هدایت تشریعی: که به بیان احکام شرع و معارف الهی برای مردم است. این نوع هدایت غالباً با حضور امام در میان مردم تحصیل می‌گردد.
2 - هدایت باطنی: که همان دستگیری از راه باطن و هدایت انسان از راه درون است. این نوع هدایت از آن جهت که نوعی تکوینی است، احتیاج به حضور حضرت و ملاقات مردم با او ندارد، بلکه با غیبت حضرت نیز امکان پذیر است، و تمام کسانی که در آنها تحوّل و دگرگونی پیدا می‌شود و از راه درون به حقّ و حقیقت رهنمون می‌شوند با تصرّفاتی است که از ناحیه امام زمان‌علیه السلام و به اراده و مشیّت خداوند انجام می‌پذیرد.
3 - برخی از انواع هدایت‌ها نیز هست که حضرت مهدی‌علیه السلام در حقّ شیعیانش انجام می‌دهد که متوقّف بر حضور و ملاقات‌های مقطعی است، مثل هدایت گمشدگان و شفای بیماران و... .

تقویت ایمان به امام زمان (عج)

چه کنیم که ایمانمان به وجود حضرت مهدی‌علیه السلام بیشتر شود؟

برای تقویت ایمان به وجود حضرت مهدی‌علیه السلام از راه‌هایی می‌توان استفاده نمود:
1 - بررسی ادلّه عقلی که می‌تواند عقل و فکر انسان را نسبت به وجود حضرت مهدی‌علیه السلام تقویت نماید.
2 - بررسی آیات قرآنی و روایاتی که از آنها استفاده می‌شود که حضرت مهدی‌علیه السلام وجود دارد.
3 - مطالعه احوال کسانی که به محضر مقدّس حضرت بقیّة اللَّه الاعظم - ارواحنا له الفداء - مشرّف شده‌اند، که این می‌تواند نقش به سزایی در تقویت قلوب انسان نسبت به وجود حضرت‌علیه السلام داشته باشد.
4 - قرائت دعاهایی که در آن، خطاب به حضرت شده و با او نجوا دارد که می‌تواند تأثیر به سزایی در اعتقاد انسان به وجود حضرت‌علیه السلام داشته باشد.

پاسخ به «چگونه ممکن است که امام در میان ما باشد ولی او را نشناسیم؟»

چگونه ممکن است که امام در میان ما باشد ولی او را نشناسیم؟

درباره کیفیت خفای مهدی‌علیه السلام در عصر غیبت کبرا دو نظریه است:
یکی اینکه شخص حضرت مخفی است (خفای شخص)، به این معنا که حضرت مهدی‌علیه السلام از ما دور بوده و در مکانی زندگی می‌کنند که هیچ کس به آن دسترسی ندارد.
دیگر اینکه شخص حضرت از ما مخفی نیست، بلکه او در میان ما به سر می‌برد ولی عنوان او برای ما مخفی است (خفای عنوان)، به این معنا که او را می‌بینیم ولی به جا نمی‌آوریم و نمی‌توانیم تطبیق کنیم که این شخصی که ما تاکنون او را دیده‌ایم همان امام زمان است. فعلاً بحث در این جهت نداریم که قول حقّ کدام است، ولی بنا بر نظر «خفای عنوان» ممکن است که انسان اوصاف کسی را شنیده باشد و او را مکرّر مشاهده کرده باشد، ولی به جا نیاورده و تطبیق نکرده باشد. موضوع غیبت امام زمان‌علیه السلام نیز از همین قبیل است.

به چه دلیل این زمان، آخرالزمان است؟ (3)

به چه دلیل این زمان، آخرالزمان است؟ (بخش پایانی)

5 - آرزوی کمی فرزند
پیامبر اسلام‌صلی الله علیه وآله فرمود: «رستاخیز بر پا نمی‌شود تا آنکه که کسی پنج فرزند دارد آرزوی چهار فرزند کند. و آنکه چهار فرزند دارد می‌گوید: کاش سه فرزند داشتم، و صاحب سه فرزند آرزوی دو فرزند دارد. و آنکه دو فرزند دارد، آرزوی یک فرزند بنماید. و کسی که یک فرزند دارد آرزو کند که کاش فرزندی نداشت».¹
6 - مرگ‌های ناگهانی
پیامبر اکرم‌صلی الله علیه وآله فرمود: «قیامت برپا نمی‌گردد، تا اینکه مرگ سفید ظاهر شود. گفتند: ای رسول خدا! مرگ سفید چیست؟ فرمود: مرگ ناگهانی».²
7 - جنگ و کشتار
امام رضاعلیه السلام فرمود: «پیش از ظهور امام زمان‌علیه السلام کشتارهای پیاپی و بی‌وقفه رخ خواهد داد».3

1) فردوس الاخبار، ج 5، ص 227.
2) الفائق، ج 1، ص 141.
3) الغیبة، نعمانی، ص 271.

به چه دلیل این زمان، آخرالزمان است؟ (2)

به چه دلیل این زمان، آخرالزمان است؟ (بخش دوم)

3 - سردی عواطف انسانی
رسول گرامی اسلام‌صلی الله علیه وآله در این باره می‌فرماید: «فلا الکبیر یرحم الصغیر ولا القوی یرحم الضعیف، و حینئذ یأذن اللَّه له بالخروج»؛(895) «در آن روزگار، بزرگترها به زیردستان و کوچکترها ترحّم نمی‌کنند و قوی بر ضعیف ترحّم نمی‌نماید. در آن هنگام خداوند به او [مهدی‌علیه السلام ]اذن قیام و ظهور می‌دهد.»
4 - گسترش فساد اخلاقی
رسول‌خداصلی الله علیه وآله می‌فرماید: «قیامت برپا نمی‌شود تا آنکه زنی را در روز روشن و به طور آشکار گرفته، در وسط راه به او تعدی می‌کنند و هیچ کس این کار را نکوهش نمی‌کند».
محمد بن مسلم می‌گوید: به امام باقرعلیه السلام عرض کردم: ای فرزند رسول خدا! قائم شما چه وقت ظهور خواهد کرد؟ امام فرمود: «إذا تشبّه الرجال بالنساء، والنساء بالرجال، واکتفی الرجال بالرجال، والنساء بالنساء»؛(896) «هنگامی که مردها خود را شبیه زنان و زنان خود را شبیه مردان کنند. آن گاه که مردان به مردان اکتفا کرده و زنان به زنان اکتفا کنند.»

895) بحارالأنوار، ج 52، ص 380.
896) کمال الدین، ج 1، ص 331.

به چه دلیل این زمان، آخرالزمان است؟ (1)

به چه دلیل این زمان، آخرالزمان است؟ (بخش اول)

در روایات اسلامی برای دوره آخرالزمان علایم و نشانه‌هایی ذکر شده که با تحقق این علایم و نشانه‌ها، پی می‌بریم که هم اکنون در دوره آخرالزمان قرار داریم. اینک به برخی از این علایم و نشانه‌ها اشاره می‌کنیم:

1 - گسترش ترس و ناامنی

امام باقرعلیه السلام می‌فرماید: «لایقوم القائم الاّ علی خوف شدید...»؛¹ «حضرت قائم‌علیه السلام قیام نمی‌کند مگر در دورانی پر از بیم و هراس.»

و نیز فرمود: «مهدی‌علیه السلام هنگامی قیام می‌کند که زمام کارهای جامعه در دست ستمکاران باشد».²

2 - تهی شدن مساجد از هدایت

پیامبرصلی الله علیه وآله درباره وضعیّت مساجد در آخرالزمان می‌فرماید: «مساجدهم عامرة وهی خراب من الهدی»؛³«مسجدهای آن زمان آباد و زیباست، ولی از هدایت و ارشاد در آن خبری نیست.»

892) الغیبة، نعمانی، ص 235.
893) ملاحم، ابن طاووس، ص 77.
894) بحارالأنوار، ج 2، ص 190.

نحوه شناخت امام زمان (عج) در غیبت

با غیبت امام زمان‌علیه السلام چگونه می‌توان امام‌زمان خود را شناخت؟

مطابق روایاتی که در کتب فریقین آمده، پیامبر اکرم‌صلی الله علیه وآله فرمود: «من مات ولم یعرف إمام زمانه مات میتة جاهلیّة»؛¹ «هرکس بمیرد در حالی که امام زمان خود را نشناخته به مرگ جاهلیت از دنیا رفته است.» جای این سؤال باقی است که با وجود غیبت امام زمان‌علیه السلام چگونه می‌توان او را شناخت؟
در جواب می‌گوییم: مقصود از شناخت و معرفت حضرت، شناخت جسم و شکل و شمایل او نیست، بلکه مقصود معرفت به مقام و منزلت و جایگاهی است که حضرت مهدی‌علیه السلام نزد خداوند متعال در این عالم دارد. او کسی است که حافظ کلّی شریعت است. واسطه فیض تکوینی و تشریعی الهی است. او کسی است که به اذن و اراده الهی در «نفوس قابل» تصرف کرده و به حقّ و حقیقت رهنمون می‌کند. او کسی است که جامع جمیع علوم اولین و آخرین است. و او کسی است که... .
این معرفت نسبت به حضرت مهدی‌علیه السلام که امام زمان ما است بدون دیدن شکل و شمایل ایشان هم قابل تحصیل است.

1) شرح مقاصد، ج 2، ص 275

پاسخ «آیا غیبت با وظیفۀ هدایتگری امام زمان (عج) مغایرت ندارد؟» (3)

آیا موضوع غیبت با وظیفه هدایت‌گری امام‌علیه السلام سازگاری دارد؟ (بخش پایانی)

... حال اگر اشکال شود که این لطف چگونه با غیبت حضرت سازگاری دارد؟ در جواب باید بگوییم:
اولاً: امام زمان‌علیه السلام حافظ کلّی شریعت است و از اتّفاق بر باطل جلوگیری می‌کند.
ثانیاً: الطاف خداوند درجات مختلفی دارد که هنگام تزاحم، آنچه که لطف بیشتری دارد مقدّم می‌گردد. و لذا اگر چه با حضور امام، مردم به الطافی خواهند رسید و از حضور او بهره‌مند خواهند شد، ولی لطف غیبت او مهم‌تر است.
در مورد تفسیر دوم برای امامت که همان تفسیر عرفا است، جای هیچ نوع اشکالی در مورد غیبت امام نیست؛ زیرا بنا بر آن تعریف، امامت حقیقتی است که امام به جهت قابلیّت‌هایی که پیدا کرده، می‌تواند در نفوس انسان‌ها تصرّف کرده و آنها را به سرمنزل مقصود برساند.
این معنا برای امامت، با غیبت او نیز سازگاری دارد، و امام در عصر غیبت نیز این تصرّفات را می‌تواند انجام دهد که در طول عصر غیبت چنین هدایت‌ هایی را فراوان داشته است.1

1) ر.ک: المیزان، ج 14، ص 304.

پاسخ «آیا غیبت با وظیفۀ هدایتگری امام زمان (عج) مغایرت ندارد؟» (2)

آیا موضوع غیبت با وظیفه هدایت‌گری امام‌علیه السلام سازگاری دارد؟ (بخش دوم)

علامه طباطبایی‌رحمه الله می‌فرماید: «امامت حقیقتی ورای مقام اطاعت یا ریاست دین و دنیا یا وصایت و خلافت و جانشینی در روی زمین به معنای حکومت بین مردم است».¹
عمق معنای امامت نزد ایشان به این است که امامت، هدایت باطنی بوده که همان ولایت بر مردم و کردار آنان است و این هدایت باطنی جز ایصال به مطلوب نیست.
متکلمین بر ضرورت معنایی که برای امامت ذکر کرده‌اند به ادلّه‌ای از قبیل: قاعده لطف، لزوم حفظ شریعت و تبیین دین خداوند استدلال کرده‌اند، که عمدتاً با حضور امام در بین مردم تأمین می‌شود.

پاسخ «آیا غیبت با وظیفۀ هدایتگری امام زمان (عج) مغایرت ندارد؟» (1)

آیا موضوع غیبت با وظیفه هدایت‌گری امام‌علیه السلام سازگاری دارد؟ (بخش اول)

با مراجعه به کتاب‌های کلامی و فلسفی و عرفانی به وجود دو تفسیر بر امامت پی می‌بریم:

1 - تعریف کلامی: مطابق این تعریف، امامت ریاستی است بر عموم توسط یکی از اشخاص در امور دین و دنیا.¹

2 - تعریف فلسفی - عرفانی: مطابق این تعریف، امامت منصبی است الهی همانند نبوت، و بین این دو (امامت ونبوت) هیچ فرقی جز وحی نیست. امامت استمرار تمام وظایف نبوّت جز تحمّل وحی الهی است، و نیز نوعی تصرف است در باطن و نفوس افراد برای رساندن آنها به کمال مطلوب.

مطابق این تعریف، ریاست در امور دین و دنیا، شأنی از شؤون امامت به این معناست. و این همان معنایی است که شیعه دوازده امامی به آن ملتزم است، لذا امامت را به همین جهت جزء اصول دین به حساب آورده و آن را از نبوّت بالاتر می‌داند.

1) نهج المسترشدین، ص 62.

کار های امام زمان (عج) در عصر غیبت

حضرت مهدی‌علیه السلام در عصر غیبت چه کارهایی را انجام می‌دهند؟

در عصر غیبت کبرا، کارها و مشاغل حضرت مهدی‌علیه السلام بسیار حسّاس و مهمّ است، و اگر چه تصرف و بسط ید و حکومت ظاهری بر اوضاع ندارند، ولی مع ذلک ناظر بر اوضاع بوده و تصرفاتی می‌نمایند.
شئون امامت و رهبری و زعامت را در حدّ امکان متصدی شده و وظایف خود را به نحو احسن انجام می‌دهند. عمر ایشان در راه اطاعت خدا می‌گذرد. تکالیف اجتماعی را، آنچه مقتضی و مصلحت باشد انجام می‌دهند؛ مانند هدایت اشخاص، یاری دادن مؤمنین بر مخالفین، حلّ مسائل مشکل، نصیحت و موعظه افراد، شفای امراض، هدایت گمشدگان و رساندن آنها به مقصد، تعلیم معارف، کمک مالی به نیازمندان، فریادرسی گرفتاران و... .
در نتیجه می‌توان یکی از تصرّفات اساسی حضرت را همین نظام دادن به جامعه شیعی و حوزه‌های آن در طول تاریخ دانست که با عدم سازماندهی ظاهری، مشاهده می‌کنیم که دست غیبی حضرت حافظ آن بوده و آن را تحت کنترل خود دارد.

وظیفه کلی ما در عصر غیبت (به اختصار)

وظیفه کلی ما در عصر غیبت نسبت به امام زمان‌علیه السلام چیست؟

امام زمان‌علیه السلام در بخشی از نامه‌ای که به شیخ مفیدرحمه الله ارسال داشته، نوشته‌اند: «فلیعمل کلّ امرء منکم بما یقرب به من محبّتنا ویتجنّب ما یدنیه من کراهتنا وسخطنا»؛(883) «پس هریک از شما باید کاری کند که وی را به محبّت و دوستی ما نزدیک سازد و از آنچه خوشایند ما نیست و باعث خشم و کراهت ما می‌شود دوری کند.»
روشن است که محبّت اهل بیت‌علیهم السلام جنبه شخصی و فردی ندارد، بلکه به ملاک خدایی است؛ زیرا هر گاه اهل بیت‌علیهم السلام مشاهده کنند که شیعیان و منتسبان به آنان کارهایی را انجام می‌دهند که مورد رضایت الهی است، و نیز از کارهایی که مورد سخط و غضب خداوند است اجتناب می‌کنند، خوشحال شده و به آنان می‌بالند.
در نتیجه بر ما است که اگر به دنبال جلب محبّت حضرت امام زمان‌علیه السلام و دوری از سخط و غضب آن حضرت هستیم، کاری نکنیم که از ایشان دور شده و از عنایاتش محروم گردیم. و از طرف دیگر، سعی ما بر این باشد که اعمال و رفتاری را انجام دهیم که هر چه بیشتر ما را به ایشان نزدیک گرداند.