پاسخ«آیا قبول امکان ملاقات مسبّب رواج عوام فریبی است؟»

آیا قبول امکان ملاقات در عصر غیبت، سبب رواج مدعیان دروغین و عوام‌فریبی نمی‌شود؟

اگر بر امکانِ موضوعی در خارج ادله قطعی وجود دارد، نمی‌تواند به جهت مشکلاتی که در برخی موارد پدید می‌آید آن را انکار کرد، بلکه این وظیفه علما است که مردم را ارشاد کرده، از افراد شیاد و حیله‌گر و عوام فریب بر حذر دارند. آیا می‌توان به مجرّد اینکه عده‌ای ادّعای دروغین نبوت کرده‌اند، اصل نبوت را انکار نمود؟

پاسخ«با ممکن بودن دیدار در غیبت کبرا، چه فرقی بین این غیبت با غیبت صغرا است؟»

در صورت امکان رؤیت در عصر غیبت کبرا، چه فرقی بین این غیبت با غیبت صغرا است؟

در دوره غیبت صغرا امام زمان‌علیه السلام به کلّی از دیده‌ها پنهان نبود، بلکه با وکلا و سفیران خاصّش در تماس بوده، و گاهی سفیران آن حضرت ملاقات برخی از افراد را با امام مهدی‌علیه السلام ترتیب می‌دادند.¹ ولی در عصر غیبت کبرا ملاقات‌ها به این نحو سازماندهی نشده است، بلکه در صورت ضرورت، خود حضرت به دیدار برخی آمده و از وجود حضرت بهره‌مند می‌شوند.

1) الغیبة، طوسی، ص 216.

ملاقات امام زمان (عج) و حکمت غیبت

آیا رؤیت و ملاقات حضرت‌علیه السلام در عصر غیبت با حکمت غیبت منافات ندارد؟

برخی می‌گویند: ملاقات امام زمان ارواحنا الفداه در عصر غیبت با حکمت غیبت و مقتضای آنکه قطع رابطه به شکل عمومی است منافات دارد. غرض از غیبت این است که حضرت از عموم مردم غایب باشد و کسی از او اطلاع نداشته باشد.
پاسخ: حکمت و مقتضی غیبت نسبت به کلّ افراد است یعنی قرار نیست که همه بتوانند به خدمت حضرت شرفیاب شوند، و این منافات ندارد با اینکه برخی به جهت مصالحی خاص بتوانند شرفیاب حضور شوند.

ویژگی های ظاهری امام زمان (عج)

مشخصات ظاهری حضرت چیست؟

امام زمان‌علیه السلام بعد از شهادت پدرش هنگامی که برای نماز بر جنازه او حاضر شد مردم او را مشاهده کردند در حالی که طفلی گندم‌گون بود، با موهای فری و بین دندان‌های جلو او باز بود.¹
شیخ طوسی‌رحمه الله از برخی کسانی که حضرت را در خلال غیبت صغرا مشاهده کردند نقل می‌کند که آن حضرت جوانی زیبارو، با بویی معطّر، و هیبتی عظیم بود. راوی می‌گوید: «هنگامی که سخن می‌گفت، کسی را بهتر از او در سخن گفتن ندیدم».²
در روایتی دیگر می‌خوانیم که راوی گفت: «حضرت جوانی گندم‌گون بود و هرگز کسی را به مانند او در زیبایی و اعتدال قامت ندیدم».³
و در روایتی دیگر آمده است: «قد او نه طولانی است و نه کوتاه، بلکه معتدل القامه است. سر مبارکش گرد و پیشانی‌اش پهن است. بینی او کشیده و گونه‌های او صاف و بر گونه راستش خالی است».⁴

1) تاریخ الغیبة الصغری، ص 540.
2) الغیبة، طوسی، ص 152.
3) همان، ص 153.
4) همان، ص 156.

امکان تشرف به محضر امام زمان (عج) عصر غیبت

آیا تشرف به لقای امام زمان‌علیه السلام در عصر غیبت کبرا ممکن است؟

آری، زیرا مقتضی موجود و مانع در این زمینه مفقود است:
الف. امّا وجود مقتضی رؤیت این است که در عصر غیبت کبرا مصلحت بر آن است که هر از چند مدّتی حضرت خودش را به برخی از مردم و بزرگانی که سخنشان مورد قبول است، نشان دهد تا مردم به وجود او اطمینان پیدا کرده و طولانی شدن غیبت، سبب انکار وجود حضرت نگردد، زیرا تنها دلیل و برهان - خصوصاً برای عوام مردم - موجب اطمینان و یقین به وجود امام زمان‌علیه السلام نیست. و لذا بزرگان دستور می‌دهند که قصه تشرف‌های بزرگان به خدمت امام زمان‌علیه السلام را برای مردم بازگو کنید که این به نوبه خود مردم را دلگرم کرده و به آنها روحیه و امید می‌دهد، و بر اعتقادشان نسبت به وجود حضرت می‌افزاید، زیرا قوی‌ترین دلیل بر امکان شئ، وقوع آن است.
ب. و نسبت به موانع، هیچ مانع و محذور شرعی و عقلی در تشرّف به ملاقات حضرت نیست. در مباحث بعد به برخی موانع می‌پردازیم.

تکالیف مومنین در عصر غیبت (5)

مؤمنین چه تکالیفی در عصر غیبت نسبت به امام زمان‌علیه السلام دارند؟ (بخش پایانی)
10- اجتناب از جزع و نا شکیبایی
کلینی‌رحمه الله به سندش از امام صادق‌علیه السلام نقل کرده که فرمود: «إنّما هلک الناس من استعجالهم لهذا الأمر، إنّ اللَّه لا یعجل لعجلة العباد. أنّ لهذا الأمر غایة ینتهی إلیها...»؛¹ «همانا مردم به جهت عجله کردن در این امر هلاک شدند، خداوند به خاطر عجله بندگان عجله نخواهد کرد، زیرا برای این امر نهایتی است...».
11 - وقت معین نکردن برای ظهور
امام صادق‌علیه السلام فرمود: «إنّا أهل بیت لا نوقّت»¹؛ «... همانا ما اهل بیت وقت معین نمی‌کنیم...».
12 - دوست داشتن حضرت‌علیه السلام
در روایات فراوانی به دوستی اهل بیت عصمت و طهارت‌علیهم السلام و از آن جمله حضرت مهدی‌علیه السلام سفارش شده است، و این به نوبه خود می‌تواند در جلب توجه مردم به حضرت‌علیه السلام و پیروی از دستورات او و دیگر امامان تأثیر بسزایی داشته باشد.

1) کافی، ج 1، ص 369، ح 7.
2) بحارالأنوار، ج 52، ص 119، ح 48.

تکالیف مومنین در عصر غیبت (4)

مؤمنین چه تکالیفی در عصر غیبت نسبت به امام زمان‌علیه السلام دارند؟ (بخش چهارم)

8 - فریب نخوردن از مدعیان دروغین مهدویت
امام صادق‌علیه السلام فرمود: «ولتعرفنّ اثنی عشر رایة مشتبهة، لا یدری أیّ من أیّ»؛¹ «... و به طور حتم دوازده پرچم و دعوت مشتبه بر پا خواهد شد که از همدیگر تشخیص داده نمی‌شود...».
9 - زیاد دعا کردن برای تعجیل فرج
حضرت مهدی‌علیه السلام در توقیعی که در جواب سؤال‌های اسحاق بن یعقوب فرستادند فرموده‌اند: «أکثروا الدعآء بتعجیل الفرج، فإنّ ذلک فرجکم»؛² «... زیاد برای تعجیل فرج دعا کنید؛ زیرا فرج شما در آن است.»

1) کمال‌الدین، ص 347 ؛ بحارالأنوار، ج 52، ص 281، ح 9.
2) کمال الدین، ص 483 ؛ بحارالأنوار، ج 53، ص 180، ح 10.

تکالیف مومنین در عصر غیبت (3)

مؤمنین چه تکالیفی در عصر غیبت نسبت به امام زمان‌علیه السلام دارند؟ (بخش سوم)

6 - مقابله با شبهات و اشکالات
امام صادق‌علیه السلام در حدیثی فرمود: «إیّاکم والشّک والارتیاب، انفوا عن نفوسکم الشکوک، وقد حذّرتم فاحذروا، ومن اللَّه أسئل توفیقکم وإرشادکم»؛¹ «... خود را از شک و تردید دور کنید و از شک‌ها بپرهیزید، شما بر حذر داده شدید پس حذر کنید، و من توفیق و ارشاد شما را از خداوند خواستارم.»
7 - کمک و یاری برادران مؤمن
امام صادق‌علیه السلام در حدیثی جمله {وَعَمِلُوا الصّالِحاتِ} در سوره «العصر» را بر مواسات و هم‌یاری برادران دینی منطبق ساخته‌اند.²
در تفسیر امام عسکری‌علیه السلام آمده است: «هرکس متکفل یتیمی برای ما شود که محنت استتار ما او را وامانده کرده و از علوم ما که به دستش رسیده او را سرشار کند تا اینکه ارشاد شده و هدایت یابد، خداوند متعال در حقّ او می‌فرماید: «یا أیّها العبد الکریم المواسی! أنا أولی بالکرم منک، اجعلوا له یا ملآئکتی فی الجنان بعدد کلّ حرف علّمه ألف ألف قصر...»؛³ «ای بنده کریم که یاری کننده‌ای! من از او در این کرم اولی‌ترم، ای ملائکه من برای او در بهشت به هر حرفی که تعلیم داده یک میلیون قصر دهید...».

1) بحارالأنوار، ج 51، ص 146، ح 17.

2) کمال الدین، ص 656 ؛ بحارالأنوار، ج 24، ص 214، ح 1.

3) تفسیر منسوب به امام عسکری‌علیه السلام، ص 342 ؛ بحارالأنوار، ج 2، ص 4، ح 5.

تکالیف مومنین در عصر غیبت (2)

مؤمنین چه تکالیفی در عصر غیبت نسبت به امام زمان‌علیه السلام دارند؟ (بخش دوم)

3 - تمسّک به ولایت امام غایب
امام باقرعلیه السلام از رسول خداصلی الله علیه وآله نقل کرده که فرمود: «طوبی لمن أدرک قائم أهل بیتی وهو یأتمّ به فی غیبته قبل قیامه و...»؛¹ «خوشا به حال کسی که قائم اهل بیت مرا درک کند و در غیبت او قبل از قیامش به او اقتدا کند و...».
4 - طلب معرفت امام زمان‌علیه السلام از خداوند متعال
کلینی‌رحمه الله به سند خود از ابوبصیر نقل کرده که امام باقرعلیه السلام به من فرمود: «هل عرفت إمامک؟ قال: قلت: إی واللَّه، قبل أن أخرج من الکوفة. فقال: حسبک إذاً»؛² «آیا امامت را شناخته‌ای؟ عرض کردم: آری به خدا سوگند قبل از آنکه از کوفه خارج شوم. فرمود: بس است تو را در این هنگام.»
5 - تجدید بیعت و ثبات بر اطاعت
در دعای عهد از امام صادق‌علیه السلام می‌خوانیم: «اللّهمّ إنّی أجدّد له فی صبیحة یومی هذا وما عِشت فی أیّامی عهداً وعقداً وبیعة له فی عنقی لا أحول عنها ولا أزول أبداً، اللّهمّ اجعلنی من أنصاره وأعوانه والذّابّین عنه...»؛³ «بار خدایا! همانا من برای او [حضرت مهدی‌علیه السلام در این روزم عهد و پیمان و بیعتی را در گردنم تجدید می‌کنم، بیعتی که از آن بازنگشته و هرگز آن را زایل نمی‌سازم. بار خدایا! مرا از یاران و کمک‌کاران و مدافعین از آن حضرت قرار بده...».
در این دعا سخن از تجدید عهد با امام خود در هر روز است.

1) کمال‌الدین، ص 286 ؛ بحارالأنوار، ج 51، ص 72، ح 14.
2) کافی، ج 1، ص 185، ح 12.
3) بحارالأنوار، ج 102، ص 111 ؛ مصباح الزائر، ص 235.

تکالیف مومنین در عصر غیبت (1)

مؤمنین چه تکالیفی در عصر غیبت نسبت به امام زمان‌علیه السلام دارند؟ (بخش اول)
در مورد حضرت مهدی‌علیه السلام و موقعیت او، شیعیان آن حضرت هر یک وظایف سنگینی بر عهده دارند، اینک به برخی از آنها اشاره می‌کنیم:
1 - ایمان به حتمی بودن خروج مهدی‌علیه السلام
در روایات اهل سنّت می‌خوانیم که پیامبرصلی الله علیه وآله فرمود: «من أنکر خروج المهدیّ فقد کفر بما أنزل علی محمّد»¹ «هر کس منکر خروج مهدی شود به آنچه بر محمّدصلی الله علیه وآله نازل شده کفر ورزیده است.»
2 - صبوری و تمسّک به دین حق در فتنه‌ها
امام صادق‌علیه السلام فرمود: «طوبی لمن تمسّک بأمرنا فی غیبة قآئمنا، فلم یزغ قلبه بعد الهدایة...»؛² «خوشا به حال کسی که در غیبت قائم ما متمسک به امر ما شده و قلب او بعد از هدایت منحرف نشود...».

1) فرائد السمطین، ج 2، ص 334، ح 585 و... .
2) کمال الدین، ص 358.

خوشا بحال چنین کسی!

امام علی علیه السلام :

طُوبى لِمَنْ شَغَلَهُ عَیْبُهُ عَنْ عُیُوبِ النّاسِ؛

خوشا آن که پرداختن به عیب خویش، وى را از عیب دیگران باز دارد.

نهج البلاغه : خ 177، ص 576

پاسخ «چرا با وجود فساد در جهان حضرت ظهور نمی‌کنند؟»

چرا با وجود فساد در جهان حضرت ظهور نمی‌کنند؟

وجود فساد و یا گسترش آن در سطح کلّ جامعه بشری علت تامّه برای ظهور حضرت نیست. یکی از اهداف حضرت گسترش عدل و داد است، ولی برای ظهور حضرت احتیاج به فراهم شدن شرایط و مقدّماتی است که در جای خود به طور اجمال به آن اشاره کرده‌ایم که از آن جمله می‌توان به این موارد اشاره کرد:
الف. بالا رفتن سطح فکری جامعه.
ب. گسترش وسایل و امکانات ارتباط جمعی و تکنیک.
ج. فراهم شدن افرادی خاص و انسان‌هایی کامل برای همکاری با حضرت در گسترش عدل و توحید در جامعه.

صدقه و دعا برای سلامتی امام زمان (عج)

صدقه دادن به جهت سلامتی امام زمان‌علیه السلام چه حکمی دارد؟

اصل صدقه دادن دارای ارزش و ثواب بسیاری است و می‌تواند بلاها را از انسان دور کند. و اگر انسان از طرف امام زمان‌علیه السلام و به وکالت از آن حضرت‌علیه السلام صدقه دهد، هم برای انسان مؤثر است و هم برای حضرت.
برای انسان تأثیر دارد؛ زیرا هدیه به مؤمن، آن هم بالاترین مؤمن روی زمین ثواب دارد.
برای حضرت نیز تأثیر دارد؛ زیرا موجب می‌شود که خداوند به او برکات بیشتری دهد و بر عنایاتش بیفزاید، زیرا عنایات خداوند حدّ و حصری ندارد. و نیز موجب دفع بلا از وجود حضرت می‌گردد، زیرا خداوند متعال حضرت را از راه‌هایی که از آن جمله صدقه دادن است حفظ می‌نماید.
در مورد دعا برای سلامتی امام زمان‌علیه السلام نیز همین جواب را خواهیم داد.

گناه شیعه؛ تأخیر در ظهور امام زمان (عج)

آیا گناهان شیعیان، سبب تأخیر در ظهور می‌شود؟

از آن جهت که حضرت‌علیه السلام در هنگام ظهورش احتیاج به افرادی پاک و خالص از هر جهت دارد تا بتواند حکومت عدل توحیدی خود را پیاده کند، طبیعتاً گناهان می‌تواند سبب تأخیر در ظهور حضرت و فراهم نشدن یکی از شرایط اساسی ظهور باشد.
و از طرفی دیگر حضرت مهدی‌علیه السلام در عصری ظهور خواهد کرد که در سطح کلّی و نوعی، مردم از مستوای عالی فرهنگی برخوردار باشند که با ظهورش عقل‌ها کامل گردد، و این هدف در سایه عمل به دستورات شرع تحقق می‌یابد.

وظیفۀ ما برای نزدیک شدن ظهور

وظیفه ما برای نزدیک شدن ظهور چیست؟

ظهور امام زمان‌علیه السلام وابسته به شرایط و مصالح خاصی است، ولی آنچه که مربوط به شیعیان حضرت می‌شود این است که؛
اولاً: خود را اصلاح نموده و با شرایط حکومت و عصر ظهور حضرت وفق دهیم.
ثانیاً: در جامعه، برای ظهور حضرت زمینه‌سازی کنیم و درصدد اصلاح مردم در حدّ توان خود برآییم تا شرایط فراهم شود و به دست توانای حضرت موانع کلّی برطرف شده و شرایط اساسی برای حکومت عدل جهانی ایجاد گردد. لذا فرموده‌اند: «منتظران مصلح خود افرادی صالحند».
ثالثاً: هرگز دعا و استغاثه به درگاه الهی را فراموش نکنیم که در ظهور حضرت - مطابق روایات - تأثیر به سزایی دارد.

...لو ادرکته لخدمته...

آیا حدیث «لو أدرکته لخدمته أیّام حیاتی» دلیل برتری امام زمان‌علیه السلام بر سایر ائمه است؟

از امام صادق‌علیه السلام نقل است که در ضمن سخنانی فرمود: «... اگر من زمان او - مهدی‌علیه السلام - را درک می‌کردم در طول زندگانی‌ام به او خدمت می‌کردم».
آیا این جمله دلالت بر برتری امام زمان‌علیه السلام بر دیگر امامان دارد؟
در پاسخ می‌گوییم: هرگز، زیرا از آنجا که در عصر ظهور، رهبر بالفعل و فعال مایشاء امام مهدی‌علیه السلام است و همگی وظیفه دارند که در راستای اهداف آن حضرت او را یاری دهند، لذا امام صادق‌علیه السلام چنین تعبیری را فرموده‌اند.

علّت مرگ جاهلی در صورت نشناختن امام زمان (عج)

چرا اگر امام زمان خود را نشناسیم، به مرگ جاهلی از دنیا رفته‌ایم؟

اولاً: شکی نیست که معرفت، تأثیر به سزایی در عملکرد انسان دارد، و هر چه معرفت انسان به کسی یا عقیده‌ای بیشتر و راسخ‌تر باشد، تأثیر آن در ناحیه عمل بیشتر خواهد بود. و به طور کلّی انسان بدون معرفت نمی‌تواند در ناحیه عمل، حق مطلب را ادا کند. لذا علمای کلام از همین طریق و به ملاک لزوم شکر منعم قائل به وجوب معرفت خداوند شده‌اند. امام زمان‌علیه السلام حجت خدا بر روی زمین است و مطابق نصوصات، اطاعت او واجب است، لذا باید به او در حدّ امکان معرفت حاصل کنیم، وگرنه با مرگ جاهلی از دنیا رفته‌ایم.
ثانیاً: ما وظیفه داریم امام زمان خود را بشناسیم تا دنباله‌رو هر کسی نباشیم. چه کسی را الگوی خود قرار دهیم و دین را از چه کسی اخذ کنیم؟ آیا می‌توان از هر کسی که متاعی از دین را عرضه کرد به سراغش رفته، او را الگو و امام خود قرار دهیم؟
باید در مرحله اول خصوصیات امام را شناخته و مصداق آن را مشخص کنیم، آن گاه به دنبال ایشان رفته و آن حضرت را رهبر خود قرار دهیم. قطعاً باید چنین باشد وگرنه در هنگام مرگ، مرگی با جهالت خواهیم داشت.

علت تأخیر فرج امام زمان (عج) (2)

علت تأخیر فرج حضرت مهدی‌علیه السلام چیست؟ (بخش پایانی)

...و در مجموع فراهم نشدن مجموع شرایط لازم برای ظهور، علت تأخیر ظهور حضرت است.
امام زمان‌علیه السلام در توقیعی که به شیخ مفیدرحمه الله می‌فرستد می‌فرماید: «ولو أنّ أشیاعنا - وفّقهم اللَّه لطاعته - علی اجتماع من القلوب فی الوفآء بالعهد علیهم، لما تأخّر عنهم الیُمن بلقآئنا، ولتعجّلت لهم السعادة بمشاهدتنا علی حقّ المعرفة منهم بنا، فما یحبسنا عنهم إلّا ما یتّصل بنا ممّا نکرهه ولا نؤثره منهم»؛¹ «اگر شیعیان ما - که خداوند توفیق طاعتشان دهد - در راه ایفای پیمانی که بر دوش دارند، همدل می‌شدند، میمنت ملاقات ما از ایشان به تأخیر نمی‌افتاد، و سعادت دیدار ما زودتر نصیب آنها می‌گشت، دیداری بر مبنای شناختی راستین و صداقتی از آنان نسبت به ما. علت مخفی شدن ما از آنها چیزی نیست جز آنچه که از کردار آنها به ما می‌رسد و ما توقّع انجام این کارها را از آنها نداریم.»

1) احتجاج، ج 2، ص 315.

علت تأخیر فرج امام زمان (عج) (1)

علت تأخیر فرج حضرت مهدی‌علیه السلام چیست؟ (بخش اول)

علت تأخیر فرج آقا و مولای ما امام زمان‌علیه السلام به خود انسان‌ها باز می‌گردد، زیرا تشکیل حکومت عدل و توحیدی در سطح جهان، عمدتاً احتیاج به شرایط و آمادگی‌های لازم از طرف خود مردم دارد، از قبیل اینکه:

1 - مردم مفهوم عدل را بدانند.

2 - به حدّی برسند که از جان و دل خواهان عدل باشند.

3 - با عمل به دستورات شرع به حدّ بالای شعور فکری و فرهنگی برسند، گر چه در محدوده بخشی از مردم باشد. و لذا مرحوم خواجه نصیرالدین طوسی در «شرح تجرید» غیبت حضرت را از ناحیه خود مردم می‌داند.

4 - پیشرفت بشر از ناحیه صنعت و تکنیک.

شرایط داشتن عشق حقیقی به امام زمان (عج)

با چه شرایطی می‌توان عاشق واقعی امام زمان‌علیه السلام بود؟

انسان که عاشق کسی می‌شود جهتی دارد، و ما که می‌خواهیم عاشق حضرت مهدی‌علیه السلام باشیم به طور حتم جهتی دارد. او را دوست داریم و به او عشق می‌ورزیم؛ زیرا او مظهر همه خوبی‌ها ست او مظهر عدالت است. او مظهر عبودیّت برای خداوند است و... .
ما از آن جهت که خوبی‌ها را دوست داریم و عمل به آنها را نیز می‌پسندیم و امام مهدی‌علیه السلام را فردی کامل در عمل به خوبی‌ها می‌بینیم لذا او را دوست داریم. پس عاشق واقعی امام زمان‌علیه السلام در حقیقت عاشق واقعی تمام خوبی‌هاست. عاشق واقعی امام زمان‌علیه السلام در حقیقت عاشق عمل به خوبی‌هاست.
حال اگر در خودمان عشق به خوبی‌ها و عمل به آنها را می‌بینیم و این عشق ما را به انجام عمل به خوبی‌ها وا می‌دارد در حقیقت ما عاشق امام زمان‌علیه السلام هستیم و گرنه... .