امامت حضرت صاحب الزمان(عج) در کودکی

آیا کسی در کودکی می تواند امام باشد؟

از جمله سؤال‌هاى مطرح در مورد امام زمان علیه السّلام این است که آیا کسى مى‌تواند در سنین کودکى به مقام امامت و خلافت برسد؟

ابن حجر هیتمى از علماى اهل سنّت مى‌گوید: «آنچه در شریعت مطهّر ثابت شده این است که ولایت طفل صغیر صحیح نیست، پس چگونه شیعیان به خود اجازه داده و گمان بر امامت کسى دارند که عمر او هنگام رسیدن به امامت، بیش از پنج سال نبوده است» . ^١

پاسخ: خداوند متعال خطاب به حضرت یحیى مى‌فرماید: یا یَحْیىٰ خُذِ اَلْکِتابَ بِقُوَّةٍ وَ آتَیْناهُ اَلْحُکْمَ صَبِیًّا؛ «اى یحیى! تو کتاب آسمانى ما را به قوت فراگیر و به او در کودکى مقام نبوت دادیم.»²

١)صواعق المحرقه، ص ١۶۶.

2)سورۀ مریم، آیۀ ١٢.

اتفاق نظر مذاهب اسلامی بر مهدویت (2)

آیا مذاهب اسلامى بر اصل ظهور امام زمان علیه السّلام اتفاق نظر دارند؟(بخش پایانی)

شیخ محمد رضا مظفر مى‌فرماید: «مسئلۀ بشارت به ظهور مهدى علیه السّلام از اولاد فاطمه علیها السّلام در آخر الزمان و اینکه زمین را از عدل‌وداد پر مى‌کند بعد از آنکه از ظلم و جور پر شده باشد، از مسائلى است که به‌طور متواتر از پیامبر صلّى اللّه علیه و آله رسیده است و مسلمانان در کتاب‌هاى روایى خود آنها را نقل کرده‌اند» .  

ب. از علماى اهل سنّت

ناصر الدین البانى مى‌نویسد: «همانا عقیده به خروج حضرت مهدى علیه السّلام عقیده‌اى است ثابت و متواتر از پیامبر اکرم صلّى اللّه علیه و آله که ایمان به آن واجب است، زیرا این عقیده از امور غیب است که ایمان به آن در قرآن کریم از صفات پرهیزکاران شمرده شده است. . .» .  ٢ 

عبد المحسن بن حمد العباد مى‌نویسد: «تصدیق و اعتقاد به قضیه مهدویت، داخل در ایمان به رسالت پیامبر اکرم صلّى اللّه علیه و آله است، زیرا از آثار ایمان به پیامبر صلّى اللّه علیه و آله تصدیق او است در امورى که به آنها خبر داده و نیز داخل در ایمان به غیبى است که خداوند متعال مؤمنین را به جهت ایمان به آن مدح کرده است. . .» .  ٣ 

 ١ ) . حول المهدى علیه السّلام، البانى، مجلۀ التمدن الاسلامى، سال  ١٣٧١  ه.

 ٢ ) . عقیدة اهل السنة و الأثر فى المهدى المنتظر، مجلۀ جامعة اسلامیة، شمارۀ  ٣ .

اتفاق نظر مذاهب اسلامی بر مهدویت (1)

آیا مذاهب اسلامى بر اصل ظهور امام زمان علیه السّلام اتفاق نظر دارند؟

تمام مذاهب اسلامى بر اصل مسئله ظهور حضرت مهدى علیه السّلام از ذریّۀ پیامبر اکرم صلّى اللّه علیه و آله اتفاق نظر دارند.همه معتقدند که در آخر الزمان شخصى به نام مهدى علیه السّلام ظهور کرده، زمین را پر از عدل‌وداد خواهد کرد، همان‌گونه که از ظلم‌وجور پر شده است.

الف. از علماى شیعه

شهید صدر رحمه اللّه مى‌فرماید: «به‌راستى اعتقاد به حضرت مهدى علیه السّلام به عنوان پیشواى منتظر براى تغییر جهان به جهانى بهتر، در احادیث پیامبر صلّى اللّه علیه و آله به‌طور عموم و در روایات اهل بیت علیهم السّلام به‌طور خصوص آمده است و به حدى به این مسئله تأکید شده که جاى هیچ شکى را براى انسان باقى نمى‌گذارد. . .» .

زمان تولد امید به موعود(3)

از چه زمانى خطوط کلّى براى روز موعود جهانى ترسیم شده است؟(بخش سوم)

 3-براى هیچ یک از انبیا، شرایط اساسى و عمومى براى هدایت کلّ بشر و تشکیل حکومت عدل توحیدى در سطح جهان فراهم نشد، زیرا دو شرط اساسى براى تشکیل چنین حکومتى فراهم نگشت:

الف) انبیا گرچه مفهوم عدل کامل و به معناى وسیع آن را براى مردم تفهیم نمودند ولى بشر به آن درجه از فهم و شعور نرسیده است تا به حقیقت آن در سطح گسترده‌اش پى برده باشد. لذا هدف انبیاى سابق بر حضرت موسى علیه السّلام، ترسیم و تثبیت عقیده مردم بوده، و تکالیف شرعى فرعى زیادى نداشته‌اند، تا اینکه از زمان حضرت موسى علیه السّلام تا عصر بعثت رسول اکرم صلّى اللّه علیه و آله خصوصا در شریعت اسلام شرایع به صورت تفصیل تبیین شده است.

 ب) تاکنون هیچ امّتى به حدّى نرسیده است که بتواند در راه پیاده شدن حکومت عدل توحیدى جهانى فداکارى تام و تمام داشته باشد. حضرت نوح علیه السّلام  ٩۵٠  سال قوم خود را به حقّ و حقیقت دعوت کرد ولى به جز اندکى به او ایمان نیاوردند. قوم حضرت ابراهیم علیه السّلام به جاى پذیرش دعوتش او را در آتش انداختند.

زمان تولد امید به موعود(2)

از چه زمانى خطوط کلّى براى روز موعود جهانى ترسیم شده است؟(قسمت دوم)

 ٢ -انبیا در طول تاریخ بعثت خود مردم را به هدف و غرض اساسى از خلقت بشر که همان رسیدن به حکومت عدل توحیدى است گوشزد مى‌کرده‌اند. خداوند متعال مى‌فرماید: وَ لَقَدْ کَتَبْنٰا فِی اَلزَّبُورِ مِنْ بَعْدِ اَلذِّکْرِ أَنَّ اَلْأَرْضَ یَرِثُهٰا عِبٰادِیَ اَلصّٰالِحُونَ؛ ¹

«در زبور بعد از ذکر [تورات]نوشتیم بندگان شایسته‌ام وراث [حکومت]زمین خواهند شد.»

و نیز مى‌فرماید: وَ نُرِیدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَى اَلَّذِینَ اُسْتُضْعِفُوا فِی اَلْأَرْضِ وَ نَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَ نَجْعَلَهُمُ اَلْوٰارِثِینَ؛ ²«ما مى‌خواهیم بر مستضعفان زمین منّت نهیم و آنان را پیشوایان و وارثان روى زمین قرار دهیم.»

و نیز مى‌فرماید: هُوَ اَلَّذِی أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدىٰ وَ دِینِ اَلْحَقِّ لِیُظْهِرَهُ عَلَى اَلدِّینِ کُلِّهِ وَ لَوْ کَرِهَ اَلْمُشْرِکُونَ؛ ³«او کسى است که رسول خود را با هدایت و دین حقّ فرستاد تا او را بر همۀ ادیان غالب سازد هرچند مشرکان کراهت داشته باشند.»

 ١ ) . سورۀ قصص، آیۀ  ۵ .

 2 ) . سورۀ صف، آیۀ  ٩ .

 3 ) . سورۀ انبیاء، آیۀ  ١٠۵ .

زمان تولد امید به موعود(1)

از چه زمانى خطوط کلّى براى روز موعود جهانى ترسیم شده است؟(بخش اول)

ترسیم خطوط کلّى براى روز موعود به شروع خلقت بازمى‌گردد؛ زیرا این روز هدف و غرض اساسى براى خلقت است. براى توضیح این مطلب به نکاتى چند اشاره مى‌کنیم:

 ١ -براى برپایى حکومت عدل جهانى دو شرط اساسى وجود دارد: یکى شناخت کامل عدل به معناى وسیعش و دیگرى آمادگى براى فداکارى در راه پیاده کردن عدالت در سطح جهان، بعد از علم و شناخت عدل. بشر این دو شرط اساسى را از ابتداى خلقت نداشته است، بلکه انبیا متکفّل این دو امر مهم شده و درصدد تربیت بشر براى رسیدن به آن دو بوده‌اند. گرچه انبیا در شرط اوّل به موفقیّت رسیده و عدل را به معناى وسیع و همه‌جانبه‌اش براى مردم تبیین نموده‌اند ولى در طول تاریخ خود نتوانستند شرط دوم را به‌طور کامل محقق سازند، و این نه به جهت قصور در انجام وظیفۀ آنان بوده، بلکه به خاطر قصور یا تقصیر از جانب مردم بوده است.

اعتقاد به موعود در دیگر ادیان

آیا در دیگر ادیان نیز وجود دارد؟

محمّد امین زین الدین مى‌گوید: «شکى نیست که اعتقاد به اصلاح جامعه از وضعیّت موجود، از ابتداى تاریخ بشر در ذهن مردم وجود داشته است و از عقاید اختصاصى دین اسلام نیست، زیرا در بین ادیان آسمانى قبل از ظهور اسلام مشاهده مى‌کنیم که همگى خبر از وقوع این حقیقت داده‌اند و حتى صفات مصلح و راه‌کارهاى اصلاحى او را نیز بیان کرده‌اند، گرچه نام او را مهدى(عج) و دعوت اصلاحى او را به نام مهدویت نگذاشته‌اند. . . این عقیده و فکر حتى به ادیان دیگر از قبیل زرتشتى و برهمنى و. . . نیز سرایت کرده است. . .» .

در بین ادیان آسمانى و آیین‌هاى شبه‌دینى و ملت‌ها، مى‌توان از اینها نام برد:

1  -یهود به بازگشت عزیر یا منحاس بن عازر بن هارون اعتقاد دارد.

 ٢ -مسیحیت با ایمان به بازگشت عیسى علیه السّلام.

 ٣ -زرتشت با ایمان به بازگشت بهرام شاه.

 ۴ -هندوها با ایمان به بازگشت فیشنوا.

 ۵ -مجوس با ایمان به بازگشت أوشیدر.

 ۶ -بودایى‌ها در انتظار ظهور بودا.

و. . .¹

 ١ ) . الامامة و قیام القیامة، ص  ٢٧٠  و  ٢٧١ ؛ العقیده و الشریعة فى الاسلام، ص  ١٩٢ .

انتظار ارجح(3)

چه نوع انتظارى راجح است؟ (بخش پایانی)

این نوع برداشت، از آن جهت که با اصلاحات مخالف است و فسادها و تباهى‌ها را به عنوان مقدمۀ یک انفجار مقدّس و موجّه مى‌شمارد، باید «شبه دیالکتیکى» خوانده شود، با این تفاوت که در تفکر دیالکتیکى با اصلاحات از آن جهت مخالفت مى‌شود و تشدید نابسامانى‌ها از آن جهت داده مى‌شود که شکاف وسیع‌تر شود و مبارزه پیگیرتر و داغ‌تر گردد. ولى این تفکّر عامیانه فاقد این مزیّت است، فقط به فساد و تباهى فتوا مى‌دهد که خودبه‌خود منجرّ به نتیجه مطلوب بشود.

این نوع برداشت از ظهور و قیام مهدى موعود، و این نوع انتظار فرج که منجرّ به نوعى تعطیلی در حدود و مقرّرات اسلامى مى‌شود و نوعى اباحى‌گرى باید شمرده شود به هیچ‌وجه با موازین اسلامى و قرآنى وفق نمى‌دهد.

انتظار ارجح (2)

چه نوع انتظارى راجح است؟(بخش دوم)

2 -انتظارى که ویرانگر است، بازدارنده است، فلج‌کننده است و نوعى اباحى‌گرى است، برداشت قشرى از مردم از مهدویت و قیام و انقلاب مهدى علیه السّلام این است که صرفا ماهیت انفجارى دارد. فقط و فقط از گسترش و اشاعه و رواج ظلم‌ها و تبعیض‌ها و اختناق‌ها و حق‌کشى‌ها ناشى مى‌شود، آن‌گاه که صلاح به نقطه صفر برسد و حقّ و حقیقت هیچ طرفدارى نداشته باشد. و این برداشت کاملاً اشتباه و به دور از روایات رسیده در رابطه با ظهور است

انتظار ارجح (1)

چه نوع انتظارى راجح است؟ (بخش اول)

انتظار فرج بر دو گونه است:

 ١ -انتظارى که سازنده است، تحرّک‌بخش است، تعهّدآور است، عبادت بلکه با فضیلت‌ترین عبادات است.

از مجموعۀ آیات و روایات اسلامى استفاده مى‌شود که ظهور مهدى موعود (ع) حلقه‌اى است از حلقات مبارزه اهل حق و اهل باطل که به پیروزى نهایى اهل حق منتهى مى‌شود. سهیم بودن یک فرد در این سعادت موقوف به این است که آن فرد عملا در گروه اهل حقّ باشد. امامان و رهبران معصوم الهى به‌طور روشن و صریح با ارائه تصویرى مناسب از انتظار، روى برداشت درست و صحیح از مفهوم آن تکیه داشته‌اند و انتظار را از مقولۀ عمل به حساب آورده‌اند، و لذا پیامبر (ص) مى‌فرماید:

«أفضل أعمال أمّتى انتظار الفرج» ؛   «افضل اعمال امت من انتظار فرج است.»

و نیز در روایتى دیگر از امام صادق علیه السّلام مى‌خوانیم: «أفضل الأعمال انتظار الفرج من اللّه» ؛   «بزرگ‌ترین اعمال انتظار فرج از خداست.»

اهمیت آمادگى و زمینه‌سازى را مى‌توان در پیام امام صادق علیه السّلام یافت که فرمود:«لیعدنّ أحدکم لخروج القآئم و لو سهما» ؛   «باید هرکدام از شما براى خروج قائم آمادگى پیدا کند اگرچه با تهیه کردن یک تیر باشد.»

عناصر تشکیل‌دهندۀ انتظار

عناصر تشکیل‌دهندۀ انتظار چیست؟

انتظار ظهور منجى هیچ‌گاه به حقیقت نمى‌پیوندد مگر در صورتى که سه عنصر اساسى در آن محقّق گردد:

 ١ -عنصر عقیدتى: شخص منتظر باید ایمان راسخى به حتمى بودن ظهور منجى و نجات‌بخشى او داشته باشد.

 ٢ -عنصر نفسانى: زیرا شخص منتظر باید در حالت آمادگى دائمى به سر ببرد.

  ٣ -عنصر عملى و سلوکى: شخص منتظر باید به قدر استطاعت خود در سلوک و رفتارش زمینه‌هاى اجتماعى و فردى را براى ظهور منجى فراهم نماید.

با نبود هریک از این سه عنصر اساسى، انتظار حقیقتا معنا پیدا نمى‌کند.

نضرة الایام لقب صاحب الزمان

السلام علی ربیع الانام و نضرة الایام

سلام بر بهار مردمان و طراوت زمان

در زیارت حضرت صاحب الامر لقب نضره الایام به معنای طراوت روزگار داده شده به ایشان داده شده است. این بدان معناست که ایشان برای انسان و انسانیت، و روزگار و زمان بهار و طراوت اند.

نام این تارنما نیز از این لقب زیبای حضرت صاحب الزّمان ارواحنا فداه برگرفته شده.

ویژگی های خاص انتظار(5)

ویژگی های خاص انتظار چیست؟ (بخش پایانی)

حضرت مهدى علیه السّلام فرمود: «. . . لأنّ اللّه معنا و لا فاقة بنا إلى غیره، و الحق معنا فلن یوحشنا من قعد عنّا» ؛  ١ «. . . چون خدا با ما است، نیازى به دیگرى نیست، حقّانیت با ما مى‌باشد و کناره‌گیرى عده‌اى از ما هرگز سبب وحشت ما نخواهد شد.»

آرى! امام مهدى علیه السّلام در چنین انتظارى به سر مى‌برد و با چنین ایمانى در این شب یلداى زندگى، استوار و تزلزل‌ناپذیر ایستاده است و جامعۀ «منتظر» و امت چشم به راه نیز باید این ویژگى‌ها را در امام موعود و «منتَظَر» خویش، نیک بشناسد، و تا حدّ امکان مانند خود او در انتظار باشد.

ویژگی های خاص انتظار(4)

ویژگی های خاص انتظار چیست؟

جامعۀ منتظر، هرحادثه‌اى هرچند عظیم و ویرانگر، و هر عاملى هرچند بازدارنده و یأس‌آفرین، او را از تحقق هدف‌هاى مورد انتظار مأیوس نمى‌کند و در راه آن هدف‌ها از پویایى و تلاش باز نمى‌ایستد، و همواره به امام خود اقتدا مى‌کند.

امامى که در برابر مشکلات شکننده و حوادث کوبنده قرن‌ها و عصرها استوار و نستوه ایستاده است و ذره‌اى در اصالت راه و کار خود تردید نکرده است.

ویژگی خاص انتظار(3)

ویژگی خاص انتظار چیست؟ (بخش سوم)

در حالت انتظار، بهترین شیوه پیوند و همسویى و همدلى با امام نهفته است، و غفلت از انتظار و معناى صحیح آن باعث بى‌خبرى و بى‌احساسى نسبت به سوزها و شورهاى امام موعود است.

شاید در دوران غیبت، انتظار راستین براى فرج، یعنى حضور امام در جامعۀ انسانى، نخستین راه بیعت و هم‌پیمانى با امام موعود باشد؛ زیرا انتظار حضور در متن جریان‌ها و حوادث پیش از ظهور است و مایه یادآورى هدف‌ها و آرمان‌هاى امام موعود و زمینۀ آگاهى و هوشیارى همیشگى است. و در حال انتظار نبودن به معناى غفلت و بى‌خبرى و بى‌احساسى و بى‌تفاوتى نسبت به حوادث پیش از ظهور و اصل ظهور است.

ویژگی های خاص انتظار (قسمت دوم)

انتظار چه ویژگى‌هاى خاصى دارد؟ (بخش دوم)

هرانسان زنده‌اى که در انتظار هاى خویش، به تداوم حیات مى‌اندیشد و بقاى خویش را انتظار دارد، تمام حرکت و سکون خود را در راستاى این انتظار و در جهت متناسب با تداوم حیات قرار مى‌دهد.

و لذا در روایات اسلامى مى‌بینیم که انتظار فرج از افضل اعمال امت پیامبر شمرده شده است. یعنى ویژگى انتظار در عمل در راه رسیدن به حیات است. شاید یکى از علل این‌گونه آموزش‌ها این بوده است که پیروان امام مهدى علیه السّلام بکوشند تا خود را به امامشان نزدیک کنند و مانند او بیندیشند و امت با امام در انتظار به‌سر برند، زیرا امام نیز در انتظار ظهور خود به سر مى‌برد.

ویژگی های خاص انتظار (قسمت اول)

انتظار چه ویژگى‌هاى خاصى دارد؟ (بخش اول)

انتظار، در درجۀ نخست ویژۀ حیات و زندگى است. ماهیّت زندگى انسان با انتظار و امید به آینده عجین شده است به‌گونه‌اى که بدون انتظار، زندگى مفهومى ندارد و شور و نشاط لازم براى تداوم آن در کار نیست. حیات حاضر و کنونى ظرف پویایى، تلاش و حرکت به سوى فردا و فرداهاست، و این‌چنین پویایى و حرکتى بدون عنصر «انتظار» ممکن نیست؛ زیرا احتمال معقول بقا و پایدارى و امید به تداوم حیات است که به زندگى کنونى معنا و مفهوم مى‌بخشد، و پویایى و نیروى لازم براى ادامۀ آن را تأمین مى‌کند. ازاین‌رو است که ماهیّت زندگى با انتظار پیوستگى ناگسستنى دارد.

حقیقت انتظار

حقیقت انتظار چیست؟

انتظار، کیفیتى روحى است که موجب به‌وجود آمدن حالت آمادگى است براى آنچه انتظار دارند، و ضدّ آن یأس و ناامیدى است. هرچه انتظار بیشتر باشد آمادگى بیشتر است. اگر انسان، مسافرى داشته باشد که چشم به راه آمدن او است، هرچه زمان رسیدن او نزدیک‌تر گردد آمادگى براى آمدنش فزونى مى‌یابد.

حالت انتظار، گاهى به پایه‌اى مى‌رسد که خواب را از چشم مى‌گیرد، چنان‌که درجات انتظار از این نظر تفاوت مى‌کند، همچنین از نظر حبّ و دوستى نسبت به آنچه را انتظار دارد تفاوت دارد. هرچه عشق به «منتظر» افزون باشد آمادگى براى فرا رسیدن محبوب افزون مى‌گردد و دیر آمدن و فراق محبوب دردناک مى‌گردد، تا بدانجا که انسان منتظر از خود بى‌خود مى‌شود و دردها و سختى‌هاى دردآور و مشکلات سخت خود را در راه محبوب حس نمى‌کند.

خورشید غیبت

وَ عَنْهُ علیه السلام: وَ أمّا وَجْهُ الاْءنْتِفاعِ بى فى غَیْبَتى فـَکَالاْءنْتِـفاعِ بِـالشَّـمْسِ إذا غَیَّبَها عَنِ الْأبْصارِ السَّحابُ.

امام مهدى علیه السلام فرمود: اما چگونگى استفاده از من در زمان غیبتم مثـل بهـره بـردارى از خـورشـید اسـت، هنگامى که ابرها آنرا از چشمها پنهان کنند.

بحارالانوار 53: 181.

عمل بر پایه سنت پیامبر

امـام باقر علیه السلام در توصیف مهدى علیه السلام فرمود: در سال دوبار بر شما بخشش مى فرماید و در هر ماه دوبار روزى مى دهد. در زمان او حکمت به شما داده شود، تا آنجا که زن در خانه خویش بر اساس کتاب خداوند و سنت پیامبر صلی الله علیه و آله حکم مى کند.

الغیبة، نعمانى، ص 158.

بر اساس این حدیث، هم درآمدها و حقوق مادّى مردم در آن روزگار، فراوان خواهد بود، هم بهره هاى علمى و معنوى به همه جا خواهد رسید. اینکه یک زن در خانه اش بر اساس قرآن و سنّت حکم مى کند، کنایه از گسترش علوم اسلامى در همه جاى جهان و در میان همه اقشار و اصناف است.